Ondergronden

Your Subtitle Goes Here

Dat hangt af van het soort emaille dat men gebruikt. Er zijn emailles die geschikt zijn voor gebruik op koper, zilver en goud, en in sommige gevallen ook op tombak en brons; andere emaillesoorten zijn geschikt voor gebruik op aluminium, messing en roestvrij staal en in sommige gevallen brons, en er zijn diverse soorten die gebruikt worden voor het emailleren op glas. Meld dus, als u emailles bestelt, op welke ondergrond u wilt werken.

Emaillepoeders

Er is met een te hoge smelttemperatuur gewerkt. Houd dus goed de optimale smelttemperatuur in de gaten, met name als emailles met een verschillende smelttemperatuur gelijktijdig worden gebruikt. Hoogsmeltende emailles het eerst branden, laagsmeltende daarna. Transparante en melkachtige emailles bij voorkeur kort en heet branden, opake emailles in het algemeen wat langer en bij lagere temperatuur. Houd er rekening mee dat de temperatuur in de oven en dus de smelttijd afhangt van de grootte en dikte van het werkstuk, de snelheid waarmee de ovendeur wordt geopend en gesloten, etc.
Het emaille is te dun gestrooid. Er ontstaan dan in het algemeen ook verbrande plekken.
Overigens: de kleur van emaille wordt vaak door de brandtemperatuur en eventueel herhaald branden beïnvloed. Hiervan kan goed gebruik worden gemaakt; zo kunnen onder meer bij het werken met de open vlam kleurvariaties worden bewerkstelligd.

Remedie: Vaak te verhelpen door opnieuw op te strooien en weer te branden bij wat lagere temperatuur. Maar bij een groot oppervlak kun je meestal beter opnieuw beginnen.

RODE EMAILLES

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Rode emailles ?

Antwoord:

Bijna alle rode emaillesoorten zijn moeilijk te verwerken en verdragen een hoge temperatuur of veelvuldig branden slecht. Opake rode emaillesoorten ontwikkelen tijdens het smelten op de metalen ondergrond een rode verbindingslaag, die bij te dunne en ongelijk opgebrachte rode kleur, en bij het overschrijden van de kritische smelttemperatuur, naar boven doorslaat en dan dikwijls donkere vlekken veroorzaakt. Door te emailleren op een helder fondant wordt het rood vaak minder fraai. Overigens geven deze donkere vlekken vaak een prachtig effect.
Als het belangrijk is de juiste kleur te handhaven kan men het emaille iets onder de smelttemperatuur branden, laat het enigszins dik op het werkstuk liggen, waarna men met de amarillat het emaille schuurt, opnieuw poeder opbrengt en pas dan het geheel gladsmelt. (Schuren altijd onder stromend water, men kan ook een diamantvijl gebruiken).
Rood op zilver verkleurt vaak oranje- of bruinachtig. Eerst aanbrengen van zilverflux geeft hiertegen bescherming. De oranje verkleuring die optreedt tegen zilveren cloissonranden, of het donkerder worden van paars tegen een zivleren rand, kan echter heel fraai worden benut.

TRANSPARANT EMAILLE WORDT DOF

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Transparant emaille wordt dof ?

Antwoord:

Mogelijke oorzaken.

Emaillepoeder was vochtig.
Het emaillepoeder was te fijn gemalen.
Voor het afspoelen van het werkstuk werd niet gedistilleerd maar hard, kalkrijk water gebruikt.
Er werd een te zuur of te stroperig hechtmiddel gebruikt.
Het transparante emaille werd er dik opgelegd.
De oven was niet heet genoeg. Transparante emailles moeten voor het bereiken van de grootste helderheid in het algemeen wat korter en heter worden gebrand dan opake.
Het emaille is in aanraking gekomen met een zure oplossing; zuren werken etsend, en de meeste (niet alle) emailles zijn niet zuurbestendig.
Hechtmiddel werd te dik opgelegd of is bedorven.
Emaillepoeder werd niet (voldoende), of met kraanwater gewassen.

Remedie: het doffe emaille er af tikken, goed gewassen emaille (gebruik gedistilleerd water omdat dit geen kalk, chloor en mineralen bevat) vrij opbrengen en opnieuw branden (of opaak emaille er overheen strooien). Voor de grootste helderheid dient transparant emaille met gedistilleerd water te worden gewassen tot er geen melkachtig water boven staat. Dit melkachtige water is al te fijn emaille: het veroorzaakt een wolkachtige vertroebeling.

Techniek / Oplossen van problemen

Your Subtitle Goes Here

WIT EMAILLE VERKLEURT GROEN OP KOPER

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Hoe voorkom ik dat wit emaille groen verkleurt op koper ?

Antwoord:

De meestal vlekkerige groene verkleuring wordt veroorzaakt door koperoxyde dat in het emaille oplost, en is vooral duidelijk bij een dunne emaillelaag. Een grotere laagdikte is nodig om het koperoxyde op te lossen, en het laatste is een voorwaarde is voor goede hechting aan het koper.
Bij andere opake kleuren emaille zijn er ook verkleuringen door koperoxyde, maar deze vallen minder op. Als je echter even dunne lagen emaille aanbrengt op zilver en koper zul je het verschil altijd zien. Er zijn twee manieren om de verkleuringen tegen te gaan

Een dikkere laag wit emaille aanbrengen.
Twee dunnere lagen wit emaille aanbrengen.

ACHTERKANT WERKSTUK

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Moet de achterkant van een werkstuk altijd worden geëmailleerd?

Antwoord:

Dit is mede afhankelijk van de dikte en de grootte van de te emailleren plaat en de dikte van het emaille aan de voorzijde. Een dunne emaillelaag geeft minder spanning en daardoor is de noodzaak van een contra-emaillelaag niet zo snel aanwezig, maar als het voor het uiterlijk van het werkstuk niets uitmaakt is contra-emailleren altijd het veiligst.

AFSPRINGEN EMAILLE

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Het emaille springt van het werkstuk ?

Antwoord:

Emaille laat vaak los doordat het metaal en het emaille niet even veel uitzetten en krimpen bij verwarmen en afkoelen; hierdoor ontstaan spanningen. Het emaille moet daarom aangepast zijn aan het metaal dat als ondergrond dient (zie ook); op geel koper kan niet worden geëmailleerd, gebruik altijd rood koper, tombak met een laag zinkgehalte (emailleertombak), brons, zilver of goud.
Belangrijkste oorzaken: emaille te dik opbrengen, evt. gebruikt hechtmiddel onvoldoende laten drogen, geen tegenemaille toegepast, hameren of drukken op het werkstuk bij de afwerking, het metaal was voor het opbrengen van emaille niet goed schoon (vetvlekken).
Er is gewerkt met de open vlam. Hierbij kunnen grote temperatuurverschillen in het werkstuk ontstaan bij het laten smelten van het emaillepoeder. Dit kan aanleiding geven tot scheuren in het emaille, of tot het afspringen er van.
Remedie: zo snel mogelijk opnieuw branden opdat zich geen vuil in de scheurtjes kan verzamelen en het vrijliggende koper niet kan oxyderen. Bij transparant emaille kan de scheur echter door oxydatie donkerder van kleur worden. In zo’n geval evt. uitschuren en opnieuw met emaille opvullen. Breng in het algemeen de emailles zo gelijkmatig mogelijk aan.

AFSPRINGEN VAN EMAILLE NA AFKOELEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Waarom springt soms van rond gebogen geëmailleerde plaat, na afkoelen, het emaille er gedeeltelijk af ?

Antwoord:

Rondom emailleren (Émail de ronde bosse) vergt extra voorzorgsmaatregelen.

Na het rondzetten moet het koper goed worden uitgegloeid
Vervolgens het koper goed ontvetten
Op het koper een laag van nagenoeg onverdunde tragacanth of Klyrfire® opbrengen, en met een veer uitstrijken om de luchtbellen er uit te vegen
Emaillepoeder overal even dun aanbrengen (werk met dunne lagen over elkaar heen, in plaats van één dikke laag).
Oven op exact de juiste temperatuur instellen.
Werkstuk er in, en het uit de oven halen nog voordat het gloeiend oranje-rood is, anders gaat het emaille druipen.
Langzaam laten afkoelen, dus niet op staal. Desnoods in de open oven (uit gezet) laten afkoelen.

GESPIKKELD EMAILLE NA SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Na het smelten is het emaille gespikkeld ?

Antwoord:

Het emaillepoeder is met andere kleuren gemengd geworden. Zorg er daarom voor dat op een oppervlak wordt gewerkt (papier, kunststof, tafelblad) dat na elke keer strooien zorgvuldig wordt schoongemaakt.NB: U kunt (behoudens met verfemailles) niet een nieuwe homogene kleur verkrijgen door twee emailles te mengen. Wel kunt u andere kleuren maken door twee verschillende gekleurde transparante emailles laagsgewijs over elkaar heen aan te brengen. Ook kan een transparant emaille worden opgehelderd door dit onder water met een lichte transparante soort of met een helder fondant in een mortier te wrijven; let er op dat de twee poeders dezelfde smelttemperatuur moeten hebben.
De strooizeef, de spatels of penselen waren niet voldoende gereinigd. Een strooizeef kan allerlei nisjes en randen hebben waarin emaillepoeder blijft hangen. In zo’n geval na elk gebruik hard afkloppen, of een zeefje uit één stuk uitzoeken. Spatels goed afkloppen, penselen grondig wassen in gedistilleerd water.
Email dat eerder werd gebruikt is weer aan de voorraadpot toegevoegd, en daarbij is de voorraad verontreinigd.

Overigens: de kleur van emaille wordt vaak door de brandtemperatuur en eventueel herhaald branden beïnvloed. Hiervan kan goed gebruik worden gemaakt; zo kunnen onder meer bij het werken met de open vlam kleurvariaties worden bewerkstelligd.

Remedie: plaatselijke spikkels wegschuren en opnieuw emailleren. Zit het emaille vol spikkels, dan aftikken en opnieuw beginnen of een creatieve oplossing kiezen door er ander emaille overheen aan te brengen.

GLANS HERSTELLEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag – Jan Goossens

Weet u hoe je oud en dof geworden emaille (op plaatstaal) weer zijn glans kan laten krijgen ?

Antwoorden:

Philip Quanjer
De vraag werd met de volgende kanttekening aan ervaren emailleurs voorgelegd: “Ik heb er zelf geen ervaring mee, maar las in het boek van Karen L. Cohen dat polijsten met ceriumoxide op een zachte en vochtige leren lap een manier was om emaille weer glad en glimmend te krijgen. Zou dat ook hier werken ? Kent u andere methoden ?”
Allan Heywood
Het hangt er in de eerste plaats van af waardoor het emaille dof is geworden – als het alleen maar gaat om neerslag uit de lucht dan zal het er waarschijnlijk wel af gaan door het polijsten met zoiets als Hyfin, de niet-vette, witte substantie die op polijstmachines wordt gebruikt om roestvrij staal en andere harde metalen te polijsten. Gebruik deze substantie op een gewone polijstmachine voorzien van een lappenschijf zonder stiksel en pas matige druk toe. Met ceriumoxide zal het ook gaan. Als het oppervlak te lijden heeft gehad van chemische inwerking (bijv. langdurige blootstelling aan “zure regen”) dan zal het waarschijnlijk niet mogelijk zijn om opnieuw gald te polijsten. Een detailfoto van het oppervlak zou nuttige informatie verschaffen.
Maarten Haafkens
Ceriumoxyde gaat wel maar restanten blijven in de poriën zitten. Wij kunnen ceriumoxyde leveren en hebben dat zelfs op met ceriumoxyde gecoate doeken. Gemakkelijker is om met speciale diamantsuspensie te werken die wateroplosbaar zijn, en die zijn ook weer gemakkelijk te verwijderen en laten geen viezigheid achter in de poriën. Kijk eens op http://www.diamantpasta.nl of http://www.polijstservice.nl
Jenny Gore
Afgezien van opnieuw branden in de oven, wat op zichzelf riskant is, weet ik geen snelle en gemakkelijke oplossing. Waarschijnlijk heeft het oppervlak te lijden gehad, moeilijk te zeggen als je het niet kunt met het oog kunt beoordelen.
Gerard Hagen
Ik heb zelf geen ervaring met cerium oxide. Ik heb wel een kleine hoeveelheid in huis. Je kunt het ook op de japanse manier doen door middel van polijsten met diamantpads zoals ik ook een enkele keer doe. Het is wel heel bewerkelijk en ik weet niet hoe groot het object is. Ik denk dat je nu met ca 400 kunt beginnen en dan naar 800, vervolgens 1500, 3000 en 6000. Je krijgt dan wel weer een schitterend resultaat. Die pads zijn alleen in Japan verkrijgbaar en zijn prijzig.
em>Edmund Massow
Als het oppervlak van het emaille nog niet is aangetast helpt grondig wassen met een vaatwasmiddel. Dit dient men in ieder geval als eerste stap te ondernemen. Is het emaille-oppervlak daarna nog steeds dof, dan is het emailoppervlak waarschijnlijk aangetast. In minder ernstige gevallen kan het polijsten met ceriumoxide helpen. Gebruik indien mogelijk een polijstmachine met een zachte leren lap of een iets harder viltwiel, en water. Daarna het stuk handwarm maken en met een kleurloze was (witte kaars) inwrijven en opwrijven. Voelt het oppervlak daarna nog steeds ruw aan, dan is de beschadiging vrij ernstig. In zo’n geval helpt alleen opnieuw branden in de oven.
Karen L. Cohen
Ik heb er zelf ook geen ervaring mee. Ceriumoxide wordt gebruikt na het schuren met een fijn polijstpoeder om het emaille te laten glanzen. Daarom vermoed ik dat het een poging waard zou zijn. Ik denk niet dat je het emaille daarmee kwaad kunt doen. Maar ik zou eerst willen weten waardoor het emaille dof is geworden – ik dacht dat het zijn glans behield tenzij iemand het oppervlak beschadigde. Als het oppervlak beschadigd is dan zal het waarschijnlijk eerst met een fijn middel moeten worden geschuurd, en op het laatst met ceriumoxide.
Jean Tudor
Mijn vraag is: waardoor is het dof geworden? Ik kan me niet herinneren dat ik dat probleem ben tegengekomen. Als het alleen gaat om een ophoping van vuil, gebruik dan een schoonmaakmiddel voor ramen of een glasborstel. Water en azijn zou waarschijnlijk ook werken. Als het door zuur geëtst is, door bijv. weerinwerking en regen, dan weet ik niet hoe het te herstellen, behalve opnieuw in de oven branden of opnieuw polijsten, en dan zou ceriumoxide wel het geschiktste middel zijn.
Pat Johnson
Over polijsten van emaille gesproken, ik gebruik een “window polish” als het probleem niet te ernstig is, of anders een zilver- of koperpoetsmiddel. Deze herstellen allemaal een glanzend oppervlak op een email waar zich in de loop der tijden een filmpje op heeft vastgezet. Als het emaille erg oud is, is er misschien glas afgeëtst door zuur in de atmosfeer, en in dat geval is er niet veel aan te doen behoudens een valse glans aanbrengen met transparante schoensmeer. Of vaseline, maar dat kan te kleverig zijn. Is het mogelijk het stuk opnieuw in de oven te branden? Dat is de oplossing als het oppervlak er erg slecht aan toe is. In dat geval kan dit het beste worden gedaan door de oorspronkelijke kunstenaar.
Marga Michaeli
Oud en dof geworden emailles maak ik schoon met Brasso (koperpoets). Gaat heel eenvoudig! Brasso is in feite een heel fijn schuurmiddel. Ik heb er altijd heel goede resultaten mee.
Woodrow Carpenter
Bij de vraag zou eigenlijk meer informatie moeten worden verschaft, zoals: wat zijn de afmetingen van het stuk, maakt het onderdeel uit van een groter geheel, is het probleem veroorzaakt door het weer, afschuren, etc.
Ik vermoed dat de enige goede oplossing is het stuk opnieuw in de oven te branden. Als het resultaat dan nog tegenvalt, dan moet er een nieuwe emaillaag worden aangebracht en ingebrand. Met polijsten krijg je niet dezelfde glans als met branden, als dat de vraag is.
Josy Trageser
Mijn ervaring is om kleine hoeveelheden OOOO staalwol te gebruiken en hard te wrijven. Leg de vraag evt. voor aan een vriendin van mij: Cathy Taylor (e-mail). Ik veronderstel dat een poding is gedaan om opnieuw in de oven te branden ?
Hedwig Luykx
Cerium oxide klinkt chemisch, er is nog een middel heel simpel. Heel fijn gemalen krijt, daarmee kan men glas polieren. Vroeger verkrijgbaar bij de drogist. Of de japanse politoer op gaan, hun viltjes met diamant poeder er op, duur in aankoop maar geven zeker voldoening.
Dorothy Cockrell
Zo nu en dan gebruik ik ceriumoxide om emaille te polijsten nadat ik zilveroxide heb verwijderd met schuurpapier. Het is belangrijk dat het emaille perfect in orde is, zonder haarscheuren, anders laat ceriumoxide fijne witte lijnen achter die erg moeilijk verwijderd kunnen worden. Ik gebruik een vilten lappenschijf bevochtigd met water en ceriumoxide via een natte spons. Druk het emaille vlak tegen het draaiende vilt aan, er voor zorgend dat je niet de greep op het stuk verliest. Beweeg het stuk zodat alle delen op hun beurt worden gepolijst; het ceriumoxide dient een romige pasta te vormen en kan wat extra water nodig hebben. De benodigde tijd hangt af van hoe hard u durft te drukken. Als het materiaal dik is en er geen gevaar bestaat voor verbuigen kan het zo worden aangedrukt tot het behoorlijk warm wordt en zal het in ongeveer 20 seconden gaan glanzen. Anders kan het wel tot 5 minuten vergen. Als er geen verbetering is in die tijd zult u het niet meer glanzend krijgen. Zonder polijstmachine is het een tijdrovend werk. Gebruikt u niet uw eigen polijstschijf dan is het de moeite waard om u er van te overtuigen dat niemand er een schuurmiddel op heeft achtergelaten, anders zal uw emaille worden gekrast.
Erika SpeelWe moeten raden met wat voor type en welke afmetingen we te maken hebben bij “oud emaille op staal”. Mischien een groot, oud advertentiebord of verkeersbord, of industrieel emaille zoals een bad of keukengerei, een kleine nummerplaat? Zo’n probleem is onwaarschijnlijk bij emaille kunstproducten op staal uit de tweede helft van de 20ste eeuw tenzij ze langdurig aan weer en wind zijn blootgesteld geweest. Soms is dof worden het gevolg van het feit dat mensen proberen een halfglans te verbeteren door te polijsten met een poetsmiddel voor metaal. Helaas wordt het emaille-oppervlak daardoor doffer, en waarschijnlijk is dit afslijpen niet te herstellen.Voor zover ik weet wordt polijsten met ceriumoxide aangeraden voor kleine voorwerpen, en wel als laatste stap van het polijstproces met steeds fijnere korrels en materialen. Ik geloof dat dit in het algemeen wordt toegepast bij verfijnde doosjes en juwelen waarbij emaille van hoge kwaliteit voor juwelen is toegepast, in het bijzonder indien in de laatste stap een glansbrand is toegepast met een fondant. Men dient er aan te denken dat wit en bleke kleuren soms door dit materiaal worden verkleurd. Het is altijd nodig een test uit te voeren op een onopvallend hoekje. Bovendien is dit een bewerkelijk proces en minder geschikt voor grote voorwerpen. Veel hangt ook af van de kwaliteit van het gebruikte emaille en hoeveel uren men kan besteden aan het polijsten.
Een ‘“cosmetische” behandeling die vaak redelijk doeltreffend is voor dof geworden emailles is het oppervlak schoon te maken met water en een wasmiddel geschikt voor glas; als het oppervlak droog is zachtjes wrijven met een gladde, zachte lap en een goede kwaliteit meubelwas. Dat helpt meestal om een zachte glans te bewerkstelligen die misschien esthetisch bevredigender is dan het doffe oppervlak, en het verbetert kleureffecten. Dit moet van tijd tot tijd worden herhaald. Voor voorwerpen zoals geëmailleerde baden en keukengerei weet ik geen methode om de glans te herstellen afgezien van het verwijderen en opnieuw emailleren.

Maar ik geloof dat er wat correspondentie is geweest op het internet – ik geloof zelfs op jullie website – over zulke industriële voorwerpen. Afgezien hiervan zijn er natuurlijk “koude” glazuren. Het zou het beste zijn om bij de restauratie-afdeling van een museum te informeren, misschien zou een expert daar kunnen suggereren welke modern materiaal het meest geschikt is.
Ine Kaldenbach
Ceriumoxide wordt o.a. gebruikt bij het polijsten van sierstenen en is verkrijgbaar bij stenen- en mineralenhandelaren en op stenen- en mineralenbeurzen. Polijsten met de hand is wel een “heidens” karwei. Let op dat de leren lap vochtig is en niet echt nat (water polijst niet!).
Jeffery Wesley
Maak het oppervlak schoon met ruitenschoonmaakmiddel en droog het grondig. Polijst het glas (emaille) met een oude krant. De inkt bevat een kleine hoeveelheid koolstof en dat zal het glasopperlvak weer glanzend maken. (Ik pas dit toe als ik spiegels moet schoonmaken. Het werkt uitstekend). Ik spuit niets over spiegels heen, maar je zou het voorwerp van een helder, glanzend acryllaagje kunnen voorzien. Dat geeft geruime tijd bescherming.
Alana Clearlake
Wat het polijsten van een dof geworden emaille betreft: ik gebruik vaak ceriumoxide als laatste polijstgang, en inderdaad, het hoopt zich in elk klein gaatje op en is vervolgens moeilijk te verwijderen. Ik zag laatst een geweldige wenk van een polijster: bedek het stuk eerst met was, zoals paraffine, en smelt dit er af door te koken na toepassing van ceriumoxide.
Tine Hardeman
Ceriumoxide wordt o.a. gebruikt voor het polijsten van edelstenen. Ikzelf gebruik meestal aluminiumoxide.
Jan de Valk
Goede ervaring heb ik opgedaan met 3M stainless steel cleaner & polish. Dit is te verkrijgen bij de betere metaalhandel of de vakhandel voor grootkeukens t.b.v. het reinigen van de r.v.s. keukenbladen. Het reinigt, glanst en beschermt in één bewerking oppervlakken van roestvrij staal, chroom, koper, aluminium en kunststof. De chemische samenstelling is niet aangegeven, maar het werkt.

HAARSCHEURTJES

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Wat te doen met haarscheurtjes in het emaille die steeds na het branden terugkeren ?

Antwoord:

Sommige kleuren emaille vertonen al snel haarscheurtjes. Wellicht door spanningsverschillen tussen emaille en koperen ondergrond. Maar soms lijkt het niet te vermijden, en dan kun je als laatste ‘redmiddel’ over de hele voorstelling een zeer goed gewassen zachtbrandende fondant strooien. De fondant vult de kiertjes een beetje op (maar ze blijven meestal nog wel zichtbaar voor een kritisch oog) en de fondant zorgt voor een mooie gladde laag. Bovendien haken de scheurtjes niet meer, en kan het emaille er niet meer afsplinteren.

Scheurtjes zijn een gevolg van een verschil in de uitzettingscoëfficiënt van de metalen ondergrond en het emaille. Daardoor treden bij smelten en afkoelen spanningen op die in het algemeen door contra-emailleren worden opgevangen. Haarscheurtjes worden vaker bij transparante dan bij opake emailles gezien.
Haarscheurtjes treden verder op als te dik is geëmailleerd, ongelijk dik is geëmailleerd, het werkstuk te snel afkoelt, en er spanningen in het materiaal waren die niet door uitgloeien zijn opgeheven. Spanningen kunnen ook ontstaan door plaatselijk met te zware druk te schuren na een branding.
Het emaille dat gebruikt werd is niet geschikt voor het metaal waarop het werd toegepast, omdat de uitzettingscoëfficiënt niet geschikt is.
Het emaille is sterk oververhit.
Er is gewerkt met de open vlam. Hierbij kunnen grote temperatuurverschillen in het werkstuk ontstaan bij het laten smelten van het emaillepoeder. Dit kan aanleiding geven tot scheuren in het emaille, of tot het afspringen er van.

Remedie: zo snel mogelijk opnieuw branden opdat zich geen vuil in de scheurtjes kan verzamelen en het vrijliggende koper niet kan oxyderen. Bij transparant emaille kan de scheur echter door oxydatie donkerder van kleur worden. In zo’n geval evt. uitschuren en opnieuw met emaille opvullen. Breng in het algemeen de emailles zo gelijkmatig mogelijk aan.

PRIVÉ: KLEINE SIERADEN MET DE OPEN VLAM

Your Subtitle Goes Here

Vraag
Zijn er emailleurs die liever met een brander kleine sieraden emailleren dan in de oven ?
Hoe gaan zij dan om met contra-emaille ?
Hoe kan je met de brander handig ringen emailleren ?
Hoe giftig is het om erboven te hangen om te kijken of het goed smelt ?

Antwoord:

Jawel, dat kan soms.

Algemene Regel: Als de uitzettingscoefficiënten niet al te veel verschillen, kan men de loodhoudende emailles OP loodvrije zetten. Andersom kan het m.i. NIET. Ik heb daar vroeger veel proefjes mee gedaan, maar als ik de loodhoudende emailles ONDER de loodvrije deed, ging het steeds fout.
Als je bijvoorbeeld een restant loodhoudende emaille hebt, zou je dat ook als contra-emaille kunnen gebruiken.
Tenslotte zou je de beide soorten emaille wellicht naast elkaar kunnen gebruiken door ze van elkaar gescheiden te houden d.m.v. cloisons of schablonen. Hou bij 2 en 3 de Algemene Regel in het oog.

Als je de uitzettingscoefficiënten niet kent, kan ik alleen maar aanraden: MAAK PROEFPLAATJES.

KOPER VLAK HOUDEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Hoe houd ik het koper vlak na het emailleren ?

Antwoorden:

Ik heb dus alleen kleine stukjes, die ik vrij snel na het uit de oven komen, op een marmeren plaat leg en het dan plat druk met m’n “spatel” o.i.d. (nog wel als het warm is). Soms moet dat een paar keer gedaan worden.
Ik houd grotere oppervlakken mooi plat door deze direct nadat ze uit de oven komen plat te drukken met platen marmer. Dit kan maar kort, omdat het koper snel afkoelt en dan helpt het niet meer.
Tja, dat is een kunst op zich. Ik heb een aantal stukken caesarstone (wordt voor aanrechten en vensterbanken gebruikt) waar ik het gebrande stuk bliksemsnel tussen leg en dan leg ik er nog een hele zware ank bovenop en dan gewoon laten afkoelen. Succes is niet altijd verzekerd. Ik houd wel de contra-emaille in de gaten, als die laag te dun is, moet er een nieuwe laag op.
Door grotere platen koper eerst uit te gloeien voor ze te emailleren en ze eventueel onder een ovenplaat af te laten koelen, gaat de eerste spanning eruit. Daarna emailleer ik ze tegen (contra email) en druk ze weer vlak op een gladde ondergrond. Dan pas emailleer ik de voorkant en laat de plaat rustig af koelen, wanneer deze bol trekt druk ik hem weer vlak met een ovenplaat of stuk marmer (de plaat moet dan nog wel heet zijn, maar de email niet vloeibaar, i.v.m. afdrukken).
In ieder geval contra-email aanbrengen en proberen de beide zijden van een even dikke laag email te voorzien. Mocht de plaat toch krom trekken dan gebruik ik twee zware vlakplaten om de plaat tussen te strekken. Dit is een moeilijk karweitje omdat de plaat gelijk uit de oven van het rooster afgeschoven of getild moet worden, op de (schone!) vlakplaat gelegd moet worden en dan de andere vlakplaat er bovenop gelegd moet worden. (Een paar extra handen is aanbevolen)
Moeilijk. Ik heb net een ouderwets strijkijzer en hoop het daarmee te redden. Hangt ook af van de soort emaille. De ene soort is taaier en barst minder snel bij platdrukken. Ik heb er niet veel ervaring mee, omdat ik vensteremaille doe en klein zilverwerk. Gerard Hagen zegt “gebruik marmeren onderplaat”. Vensteremaille maak ik met paperclips en omgebogen spelden vast aan treefje zodat het zo min mogelijk buigt. Moet ook, anders zakt emaille er onderuit. Mica en koperplaat moeten tegen elkaar aan zitten.
Door de achterkant gelijkmatig te emailleren en de plaat vlak te drukken met een gladde vuurvaste tegel die groter is dan het werkstuk, direct als hij uit de oven komt.
Contra-email aanbrengen. Eventueel een zwaar voorwerp erop zetten als het uit de oven komt.
Platen blijven beter plat door zeer gelijkmatig te emailleren.
Nog gloeiend tussen twee hittebestendige platen met steek er op.
Tegen emailleren en na het branden er een zwaar voorwerp op zetten.
Door er (voor het afkoelen) na circa 5 seconden meteen een plaat van een soort marmer op te drukken. Je kunt hem ook met roestvrij stalen roller bewerken, d.w.z. rollen met een zware rvs cylinder.
Ik probeer zo min mogelijk brandingen, en lang laten afkoelen onder zware platen.
Ik gebruik daarvoor naar gelang de grootte 2 gladde schone tegels. De bovenste tegel verzwaar ik met een gewicht.
Om geemailleerde platen vlak te houden als ze uit de oven komen gebruik ik zware ijzeren platen waar mijn man handvaten op gemaakt heeft. Ik heb ook een oud strijkijzer voor kleineren emailles, en dan gebruik ik ook oude gewichten.

OXYDATIEVLEKKEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Oxydatievlekken die zijn ontstaan na het branden van emaille ?

Antwoorden:

Oxydatievlekken ontstaan vooral op koper of tombak. Vaak verdwijnen zij als nog eens dun wat extra emaillepoeder wordt opgestrooid en opnieuw gebrand.
Bij het verhitten wordt altijd aan het koperoppervlak wat koperoxyde gevormd dat in het emaille oplost en de hechting aan het koper bevordert. Een overmaat koperoxyde toont vaak als een donkere vlek bij de rode opake emailles, bij lichtgekleurde emailles als een groene verkleuring. Men dient er dus voor te zorgen dat het emaille (en de lijm) altijd goed droog is.
In het algemeen treden oxydatievlekken op als emaille te dun is opgebracht, zodat het gevormde oxyde niet voldoende kan oplossen.
Zuurresten: het metaal is na het reinigen met een zuur (oplossing van keukenzout en azijn, Vitrex, Sparex nr. 2, vitriool, zwavelzuur of salpeterzuur) onvoldoende afgespoeld en daarna niet geneutraliseerd (5-10 minuten in 5% sodawater koken, daarna flink afspoelen).
Het emaille was nog te vochtig. Bij het verhitten bindt aanwezig water (vochtig emaille, hechtmiddel niet geheel droog) aan koper en wordt koperoxyde gevormd. Deze overmaat oxyde kan niet voldoende worden opgelost en vormt een vlek in het emaille. In het algemeen hoeven opake emailles voor gebruik niet gewassen te worden.
Er is te ongelijkmatig en daardoor plaatselijk te dun gestrooid. Was zo dun gestrooid dat het koper plaatselijk open lag, dan ontstaan zwarte plekken in het koper: evt. uitschuren, schoonmaken en opnieuw emailleren. Werd te dun geëmailleerd, dan dun bijstrooien en opnieuw branden: de vlekken lossen meestal op. Als emaillepoeder nat wordt opgebracht met veel water is de laag glaskorrels vaak erg dun.
Koper is wat minder geschikt voor het emailleren met donkere transparante emailles. Oxydatievlekken en kleurveranderingen kan men het beste voorkomen door eerst een fondantemaille (kleurloos transparant emaille) aan te brengen, pas daarna donker transparant emaille.

Zie ook: WIT EMAILLE VERKLEURT GROEN OP KOPER

TEGENEMAILLEREN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Wanneer moet ik tegenemailleren ?

Antwoorden:

Elk wat groter werkstuk kan het beste tegengeëmailleerd worden. Ook kan men op dikker metaal werken; gebruikt men bijv. 0,8 mm dik koper, dan kan men op 1 mm dikte over gaan.
Het opgebrachte emaille mag niet te dik zijn en slechts de helft van de dikte van de ondergrond bedragen.
Als men het voorwerp enige malen in de oven moet brengen of toevoegingen als kralen o.i.d. wil gebruiken, kan men ook dikker tegenemailleren. Let er op dat het emaille en het tegenemaille dezelfde smelteigenschappen hebben.
Worden de randen te dik met emaille bedekt, dan treden steeds spanningen op en zal het emaille scheuren.
Als het emaille tijdens het branden nog vochtig is, verdwijnt het aan de randen.

PROBLEMEN MET TRANSPARANTE ROOD- EN BRUINTINTEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Ben net begonnen met experimenteren. En heb problemen met rood en bruintinten. Ik werk met een kleine oven die ik instel op 800°C voor 5 minuten. Bij 300°C gaat het zilver met emaille erin, tot de 800 °C en laat het in de oven weer geleidelijk afkoelen tot 600°C voor ik het eruit haal. Mischien zit hier mijn probleem. Ik heb ook een test gedaan met zonnegeel en toen met de brander (open vlam) gebrandt, wat een veel mooiere kleur geel gaf. Zelfs het tipje oranje zag er goed uit, terwijl oranje zwart werd in de oven. Mijn emailles heb ik gekocht bij Keramikos. Dus ik zoek info over rood emaille en de problemen op zilver en die op te lossen… en meerdere leveranciers.
Hartelijke groeten

Antwoord:

Het is zonde om op zilver met opaque emailles te werken, dus we nemen aan dat je met transparante emailles werkt. Met name bij transparant rood en oranje (kleuren die ontstaan door het gebruik van colloïdaal goud) is toepassen van zilverflux een vereiste. Die kleuren zijn, ook indien op een ander metaal dan zilver toegepast, moeilijker dan andere kleuren. Ze verdragen slecht herhaalde of langdurige blootstelling aan hoge temperaturen, worden dan oninteressant bruin, bij lang verhitten zelfs zwart.We hebben zelf geen ervaring met de emaillepoeders van Keramikos, weten dus niet of 800 graden Celsius de optimale temperatuur is voor die poeders. Wel lijkt ons de brandtijd veel te lang. Uit je beschrijving lijkt het alsof je met een keramische oven werkt die je (langzaam) kunt opwarmen en laten afkoelen. Opwarmen en afkoelen verlengen de toch al te lange door jou toegepaste brandtijd van 5 minuten. Bij emailleren is het gebruikelijk om de oven op de juiste temperatuur te brengen, dan het object met emaille er snel inbrengen en na een bepaalde brandtijd weer uithalen. Die brandtijd kun je op verschillende manieren benaderen: tellen vanaf het moment dat het object in de oven is gegaan, of vanaf het moment dat na het inbrengen (de geopende oven koelt af) de beoogde brandtemperatuur is bereikt. Het maakt niet veel uit hoe je de tijd bepaalt, als je maar uitgaat van proefjes die je met hetzelfde protocol hebt uitvoert op metaal (voorbehandeld met fondant) als bij de eigenlijke branding van het object. De temperatuur in alle ovens is ook niet op alle plaatsen dezelfde; afhankelijk van het type kan het bovenin heter zijn dan op de bodem (veel emailleerovens hebben de verwarmingsspiralen bovenin), bij de deur lager dan achterin (voorladers), etc. Daarom kan de plaatsing in de oven, en het snel in- en uitnemen, het beste ook zo goed mogelijk worden gestandaardiseerd. De snelheid van het warmen van het object wordt natuurlijk ook bepaald door de dikte en het oppervlak. Er zijn voorvechters van een wat hoge brandtemperatuur maar dan kort branden: wat je ook doet, stel eerst via proefjes vast wat in jouw omstandigheden goed werkt. Ons voorstel is proefjes (op zilver met zilverflux voorbewerkt) te doen waarbij 1œ resp. 2 min. wordt gebrand op de door Keramikos aanbevolen temperatuur, waarbij de oven bij het inbrengen al op de juiste temperatuur is gekomen (zie boven) en na verstrijken van de tijd het object er direct wordt uitgehaald (niet eerst in de oven laten koelen naar lagere temperatuur alvorens uit te nemen).We nemen aan dat je edelsmid bent en dus meestal met kleine objecten omgaat. Met de open vlam kun je dan wel werken als je zeer geoefend bent, zoals je zelf eigenlijk al vaststelt; het vergt veel ervaring om te voorkomen dat je te lang en tot te hoge temperatuur verhit. Doordat je visuele controle hebt kun je goed zien dat het emaille smelt (het vloeibaar worden begint met een “sinaasappelschil-vorming” op het oppervlak, maar je moet doorgaan tot je een glad oppervlak krijgt. Je krijgt door de vlam echter gemakkelijk verontreinigingen in het emaille, ook als je van onder verhit (wat daarom een vereiste is). Heb je een plat object dan is het evt. wel te doen, maar de oven geeft veel beter gecontroleerde condities en heeft de voorkeur. Het hoeft geen betoog dat indien je zilverobject is gesoldeerd dit altijd moet gebeuren met hard soldeer, en dat verhitten in oven of met open vlam moet gebeuren tot een temperatuur die lager is dan het smeltpunt van hard soldeer.In Glass on Metal Vol. 13, No.2, April 1994, staat een uitvoerig verslag van experimenten met 8 Thompson loodvrije emailles nummers 2810, 2820, 2825, 2830, 2835, 2837, 2838, 2839. Wij citeren (met toestemming van W. Carpenter) de expermenten met zilver.

DIRECTLY ON FINE SILVER
The first coat on silver should be as thick as possible without sacrificing too much transparency or causing unwanted defects. This helps minimize the strength of the yellow color frequently formed at the interface. Along with the heavy first coat it is desirable to apply counter enamel and fire it at the same time. This is different than what is generally taught, but it makes good sense, and results in less warpage. Subsequent coats can be thin if desired. Generally two or more coats are desirable for developing the enamels best color.

The best firing temperature is 1400-1450°F (760-790°C). A firing time of 2-1/2 minutes for small pieces and slightly longer for larger pieces is appropriate. This does not appear to be the place for a quick hot fire unless a yellow is desired.

All eight can be interesting colors but only 2825 approaches red. Slightly on the brown side, but under some lights it is rather nice. 2810 is a dark pink. 2820 is a light peach color. 2825 is mauve. 2830 is a yellow pink while 2837, 2838, and 2839 are ambers.

Our metal preparation for fine silver was very simple. First glass brush with soap and water, then anneal at 1400°F (760°C) for two minutes.

OVER FLUX ON FINE SILVER All eight were applied over 2020 flux. The flux can be applied thin rather than heavy as suggested above when applying the rubies directly on silver. 1400-1450°F (760-790°C) for 2 minutes is a good fire for 2020. Thickness of application of the rubies on flux is not critical. It can be varied to obtain different shades. Again, 1400-1450°F (760-790°C) for 2 minutes is a good initial fire.

Both 2810 and 2835 are very nice rose pinks. 2820 is slightly lighter. 2830 is a delicate yellow pink. 2835 is a beautiful raspberry, very similar to lead bearing 676 directly over silver. 2837 is a light orange. 2838 and 2839 are ambers.

Thompson kleur	2810	2820	2825	2830	2835	2837	2828	2839
Direct on fine silver	x	x	x	x	x	x
Over flux on fine silver	x	x	x	x	x	x
Over flux on Sterling	x		x	x	x	x

x = Recommended for the Enamelers’ palette

Meerdere leveranciers: zie hiervoor emaillepoeders. De Vereniging van Nederlandse Emailleurs heeft onlangs de hand weten te leggen op een voorraad Degussa-emailles (vermaard materiaal, de fabriek is er helaas mee opgehouden), die zij binnenkort uitsluitend aan leden voor een interessante prijs ter beschikking zal stellen.

Tenslotte: de vereniging probeert op allerlei manieren mogelijkheden tot “scholing” te creëren en workshops bekend te maken. Kijk evt. bij workshops of er een workshop “Emailleren op zilver” is. Als je lid wilt worden van de vereniging on zo gemakkelijker toegang te hebben tot informatie van ervaren leden, dan kun je je aanmelden.

Philip Quanjer
Walther Carpaij
Irene Schildkamp
Tine Hardeman

WEGTREKKEN EMAILLE TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Het emaille trekt tijdens het smelten van de rand weg.

Antwoorden:

Rand onvoldoende schoon en vetvrij gemaakt.
De rand werd te dik geëmailleerd.
Het emaille was te vochtig. Emaille springt er dan ook af doordat het water gaat koken.
Er is te zwaar gebrand.
Het metaal is niet vooraf van zijn braam ontdaan; er kan tussen de bramen water blijven hangen.
Er wordt met te fijn gemalen emaillepoeder gewerkt.

Remedie: evt. met zoete vijl alsnog ontbramen. Bij te fijn poeder evt. dunnere lagen aanbrengen.
Overigens: rand met zoete vijl of polijstlat geheel schoonmaken en opnieuw emailleren.

VORMVERANDERDERING TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Tijdens het smelten is het werkstuk van vorm veranderd ?

Antwoorden:

Het metaal is gehamerd, gebogen, plaatselijk met grote kracht geschuurd of op andere manier met de hand gevormd en niet uitgegloeid om de ontstane spanningen in het metaal op te heffen.
Er is niet gecontra-emailleerd.
Te lage oventemperatuur en te lange verhitting. In het algemeen is het beter kort bij hoge temperatuur dan lang bij lagere temperatuur te branden. Lang: meer dan 4 min.
Er wordt gewerkt met emailles met sterk verschillende uitzettingscoëfficiënt aan voor- en achterzijde, of sterk verschillende dikte, waardoor spanningen ontstaan.
Sterk ongelijke temperatuurverdeling in de oven.
Te weinig ondersteuning van het werkstuk in de oven, waardoor met name grote oppervlakken doorzakken. Dit kan worden opgevangen worden door direct na de branding de plaat plat te drukken; doorzakken kan worden voorkomen door voor voldoende steunpunten tijdens het branden te zorgen.

Gereedschap

Your Subtitle Goes Here

EMAILLE VERWIJDEREN UIT DE OVEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag – Janine Verhoeven

Ik heb emaille geknoeid in m’n oven en heb ooit eens gehoord dat ik dat weer goed kan krijgen door een bepaald soort zand op de bodem van de oven te strooien. Het is me toen alleen ontgaan welke zandsoort ik daarvoor moet gebruiken. Hopelijk weet iemand het nog, want nu is het een kleefboel ?

Antwoorden:

W. Ysebaert
Gewoon een schep zand uit de zandbak nemen; dit eerst goed wassen want er zit veel organisch materiaal in dat in de oven zal verbranden. Na het wassen (in een bak met water roeren) goed drogen. Dan op de vloer van de oven strooien en oven op hoge temperatuur zetten. Het emaille koekt aan het zand, daarna los steken met een spatel. Je kunt ook het zand als standaard bedekking in de oven laten liggen ter bescherming van de bodem. Zonder zand kun je ook proberen het gesmolten emaille weg te steken. De bodem zal ook dan enigzins worden beschadigd.
F. van der Toorn
Het poeder dat mevrouw Janine Verhoeven bedoelt is SiO2 (fijn gemalen kwarts). Dit poeder wordt op de onderkant van de oven of op de ovenplaat gestrooid ter voorkoming van beschadiging van de ovenwand door afdruppelende glazuur en/of emaille. De druppel verglaasd emaille of glazuur kan na afkoeling eenvoudig uit het SiO2 poeder gehaald worden. Er zijn ook diverse beschermcoatings in de handel. Wij verkopen SiO2 poeder en de diverse coatings. De oplossing voor de oven van mevrouw Verhoeven kan ik zo niet beoordelen. Zij kan kontakt opnemen met onze heer de Jong (tel.: 0487-571703) om een en ander te bespreken.
Ellen Goldman
Het zand dat men vroeger aanbeval om onder in de oven te strooien om vastplakken van het werk te voorkomen, was ‘vogelzand’, ook wel ‘schelpenzand’ genoemd. Het is in gebruik als bodembedekker van vogelkooitjes. Er zitten snippertjes van schelpen in. Het voldeed mij nooit goed, zodat ik het later verving door ‘ovenpoeder’. Dat koop je bij de pottenbakker. Er zijn diverse soorten van. Een daarvan is op basis van aluminium, de ander van silicium. Beide voldoen even goed, en de kosten zijn laag.
Annemarie Timmer
Je kunt kwarts op de bodem strooien maar dat blijft poeder; ikzelf smeer er af en toe een laag ovenpasta op allebei te koop bij een keramiek zaak

KERAMISCHE OVEN

Your Subtitle Goes Here

Vraag

Is een keramische oven geschikt om te emailleren ?

Antwoord:

Een keramische oven, d.w.z. een oven om voorwerpen van klei in te bakken, is als regel veel groter van inhoud en kan hoger worden verwarmd dan nodig is voor emailles. Zo’n oven heeft soms een voordeur maar vaak een bovendeur (bovenlader). Dat laatste is voor het meeste emailleerwerk niet praktisch. Keramische ovens zijn ontworpen om langzaam op te warmen en af te koelen. Technisch is het uiteraard mogelijk om zo’n oven te gebruiken voor het emailleren. Als een groot driedimensionaal voorwerp moet worden geëmailleerd zijn de standaardovens te klein en moet zo’n voorwerp wel in een keramische oven geëmailleerd worden.
Waar de spiralen voor verhitting zitten is in wezen niet belangrijk: in iedere oven, ook in de kleinere emailleerovens, bestaat een temperatuurgradiënt, d.w.z. een temperatuurverloop; hoe meer spiralen en hoe beter deze verdeeld zijn, des te kleiner is de gradiënt. Voor gebruikelijke emailles, als regel vlakke platen, is het gebruik van een dergelijke oven onpraktisch: omdat een dergelijke oven niet geopend mag/kan worden vóórdat deze is afgekoeld, terwijl bij normaal emailleerwerk de plaat gloeiend heet uit de oven wordt gehaald zodra het smeltproces het optimum heeft bereikt. Dit maakt het ovengebruik ook minder economisch.

Ik gebruik diverse soorten zeefjes, afhankelijk van wat er moet gebeuren. Het meest gebruik ik een plastic zeefje voor grote vlakken, gewoon te koop bij Blokker. Voor bijzondere toepassingen heb ik metalen zeefjes van rvs draad en koperdraad.
Gekocht bij Keramikos in Haarlem.
Ik heb een oud nylonzeefje wat door alle hete theeën een beetje dichtgesmolten is en precies goed voor een dunne strooi laag De speciale emailleerzeefjes zijn meestal erg grof van structuur. Ik maak ook wel zelf zeefjes van heel fijnmazig messing gaas. Ik maak een vierkantje van messing en soldeer daar met zachtsoldeer een vierkantje gaas in. Werkt perfect.
Zeefjes zijn overal te koop (theezeefjes), maar ook in hobby zaken, ik heb ook wel gezien dat er een thee-ei van gaas werd gevuld met emaillepoeder.
Zeefjes doe ik niet aan. Ik verwerk alles nat (transparante emailles moet je toch goed wassen).
Ik gebruik theezeefjes. Het is wel even zoeken naar de fijnmazige, maar er zijn theeballen te koop van fijn staalgaas. In Engeland zijn zeefjes te koop in diverse maten.
Ik heb een plastic huishoudzeefje, vermoedelijk een theezeefje, maar dan heel fijn. Ik denk dat ook een meelzeefje (wordt bij bakken van koek en cake gebruikt) zal werken. (Geen ervaring mee). Verder werk ik heel veel nat, met vensteremaille en cloisonné emaille moet dat ook wel.
Zelf maakte ik ze van een stukje pvc-afvoerpijp, een stukje gaas (benzinegaas?) en een stokje. Het gaas wordt met behulp van een soldeerbout gewoon op de pvc-rand vast gesmolten. Stokje als handvat eraan en klaar ben je.
Ik heb nooit goede zeefjes in de handel gevonden. Maak ze zelf van stukje pvc pijp en zevengaas. Met een soldeerbout het gaas aan de pijp vastbsmelten.
Ik koop gewoon theezeefjes van plastic.
Theezeefjes.
Zeefjes zijn te koop bij winkeliers in huishoudelijk artikelen. Ik prefereer zeefjes van kunststof die in enen zijn gegoten. Dan kan er geen emaillepoeder in de randen komen.
In winkels voor huishoudelijke artikelen, keukenspeciaalzaken e.d. heb ik 7,5 cm hoge rvs busjes gezien, met een dekseltje dat aan de bovenzijde bestaat uit gevlochten fijn metaaldraad (gaas dus). Ze zijn bedoeld voor het strooien van bijv. suikerpoeder. Deze dekseltjes lijken mij zeer goed bruikbaar voor het strooien van fijn emaillepoeder.
Zeefjes zijn gemakkelijk te maken van filmkokertjes: je spant er gewoon een stukje van een nylon kous overheen, je doet er een elastiekje omheen en klaar is Kees.

Diversen

Van mijn grote werkstukken heb ik professionele foto’s en dia’s laten maken. Maar dat is een kostbare zaak. Van het overige werk heb ik als regel zelfgemaakte foto’s; maar dat zijn bepaald geen kunststukjes. Sinds kort scan ik mijn emailles. Ik heb een HP Scan Jet 3200C gekocht. Kosten ongeveer f 250,-. Ik moest er wel mee leren werken, maar het is iets fantastisch. Het geeft in de computer een eindresultaat zoals ik het als amateur fotograaf nooit zal kunnen maken. Als het vlakke emailles zijn, dan leg ik die gewoon onder de scan en berg de afbeelding op een diskette op. Uitgaande van ongeveer 200.000 pixels per foto, gaan er dus 6 à 7 emailles op een diskette. Zo kun je zelf een mooie documentatie van je werkstukken maken. Ik kan dit echt iedereen aanbevelen.

Reparatie

Your Subtitle Goes Here

HET EMAILLEREN VAN WASBAKKEN, LIGBADEN, HAARDEN, PANNEN E.D. REPAREREN

Your Subtitle Goes Here

Vraag
Hoe en waar kan ik het emaille van mijn wasbak, ligbad, haard, pan e.d. (laten) repareren ?

Antwoord:

Regelmatig ontvangen wij vragen over het emailleren van wasbakken, ligbaden, haarden, pannen e.d.
Het emailleerproces is, zeker bij grotere voorwerpen, gecompliceerd. Voor het opbrengen van emaille is, naast een grote spuitcabine een oven met voldoende capaciteit qua ruimte en ophangmogelijkheden nodig. Oude geëmailleerde voorwerpen zijn vaak gaan roesten zodat de emaille weg is. Herstel met echte emaille is niet mogelijk. Alleen reparatie met kunststoffen is dan mogelijk.
De leden van onze vereniging houden zich bezig met beeldende kunst in emaille en als zij al op staal emailleren is dit of op kleine schaal of hebben zij toegang tot kunstenaarswerkplaatsen in het buitenland met grotere ovencapaciteit. Het opnieuw emailleren van bovenstaande voorwerpen valt daar buiten. Opnieuw emailleren van dergelijke voorwerpen is in Nederland niet mogelijk, de industriële bedrijven gaan deze opdrachten niet aan.

Wij kunnen u wel op weg helpen met het geven van de volgende webadressen:

Voor restauratie van ligbaden met kunststoffen:
http://www.thisoldhouse.com/toh/article/0,,197046,00.html
Voor het emailleren van nieuw werk op staal:
http://www.willemsclassics.nl/ (Uithoorn, Nederland) (emaille borden, vlak werk)
http://www.emailleriebelge.com/ (Brussel, België) (ruimtelijk emaillewerk)
http://www.cobosystems.be/nl/fiche.php?id=15401&type=1 (Polyvision, Genk, België) (groot formaat vlak werk)

Scholing

Your Subtitle Goes Here

SCHOOLS IN EUROPE WHICH PROVIDE TRAINING IN JEWELLERY MAKING AND / OR ENAMELLING

Your Subtitle Goes Here

Vraag – Oya Kozacioglu

Wonder if you could send me some information on where to go to learn enamelling. I myself have done some enamelling in highschool and would like to get to make jewellry professionaly. However, I haven’t been able to find many schools within Europe which provide a serious long-term education in the field of jewellery making, or enamelling. I would be grateful if you could send me the names of any schools you know.

Antwoorden:

Andrew Roberts
The Birmingham School of Jewellery and Silversmithing, which is part of University of Central England, has an enamel department.
Address: Jewellery UCE, Vittoria street, Birmingham, B1 3PA. tel (+44) (0) 1213315940. Hope this helps.
Vivian Kline
Five of us have just returned from one week of enamelling at an art school in Tallin Estonia. They have a fine reputation, having a 4 year program in metals since 1924 but do take foreigners for shorter stays. Their metals programs is in a large room with great equipment; the enamels programs is meant for those who will work quite small. The room is small and the amount of enamel is meant for small work. Rein Mets is the enamel teacher, a fine artist himself. The head of the metal dept. is Kadri Malk and the address of the school is
EESTI KUNSTIAKADEEMIA (Estonian Academy of Art)
Tartu Mnt 7
Tallin Estonia
e-mail: public@artun.ee
http://www.artun.ee/
Margo Michaeli
I have found two schools and their addresses. Berufskolleg für Formgebung, Schmuck und Geraet, Pforzheim. St Georgensteige 65, D-75175 Pforzheim/Tel.07231/392531. Fax 07231/392121
I know this school, and it is very good.
Nr two: Escola Massana, Centre Municipal, Hospital 56, Tel. 242 20 00, 08001 Barcelona, Spain. Another school in Barcelona is that of Prof. Vilasis, see the address is below.
Audrey Komrad
An excellent school for enamelling and jewelry is:
Centro D’Informacio I Difusio de L’Art de L’Esmalt,
Ciutat de Balaguer 17 “llotja”,
Barcelona, Spain
Andreu Vilasis and Nuria Lopez-Ribalta teach there and they are the best. Hope this helps.
Coral Shaffer
The only one I know of is in Barcelona, Spain, the Llotja School. Address: Ciutat de Balaguer, 17, Barcelona 08022. Phone: 93-418-1720. Fax: 93-418-8608. E-mail. Web page: http://www.xtec.es/ea-llotja. I imagine you will get this same response from many people. There must be some schools in England and France but I don’t know them. Irakli Megrelishvili – i_megrelishvili@hotmail.com
I teach jewellery and also Enamelling at me private (individual) practice in mine workshop, and also I teach in masterclasses.
Irakli Megrelishvili, Jeweller-Enameller.
Address:
Barnov st. 90, Tblisi, Georgia. TEL: (995 32) 220466 ,
Mobile: (995 32) 514534
http://www.pirveli.com/04/megrelishvili
http://www.art.ge
Masterclasses:
Address: 8/10 Erekle II St. (near Sioni Church), Georgia, Tbilisi 380008
Webmaster
School for Gold- and Silversmiths in the Netherlands (no formal training in enamelling):
De Vakschool voor Edelsmeden en Juweliers,
Mr. Kesperstraat 10,
2871 GS Schoonhoven, the Netherlands.
Tel. +31(0)182-383944, Fax +31(0)182-383047
http://www.de-vakschool.nl
Pat Johnson
London Metropolitan University sounds like a good place for a student like this. They have all kinds of long term courses in jewellery, including very long ones which end up awarding a graduate degree. Some very fine enamellers come out of that school. You could probably find out a great deal more by emailing Ruth Rushby, who is the head of BA jewellery. Her email is rushby@lgu.ac.uk. (Actually, that was her address when London Metropolitan University was called London Guildhall University. They recently changed their name. Her email may therefore now be rushby@lmu.ac.uk.)
Ruth’s home email is speirs.rushby@virgin.net.
The e-mail and web page addresses for them: http://www.lgu.ac.uk/, for student admission write to admiss@lgu.ac.uk). The school’s telephone number is +44 (0)20 742 3000.
CIDAE – cidaes@suport.org ESCOLA D’ARTS I OFICIS “LLOTJA” C/ Ciutat de Balaguer, 17 08022 BARCELONA SPAIN Tel: 34 93 418 17 20 Fax: 34 93 418 86 08
Edmund Massow
Here the URL for schools for goldsmithing in Germany:
http://www.gz-journal.de/de/ausbildung/ausbildung.cfm and look under Schule.
Chris Taylor
Please look at the http://www.ive.org.uk for information on training for industrial enamellers, this March we had two artistic enamellers on the course.
France Tille
I know that there is a school in the studio of
La Maison de l’émail
171 rue de la République
F 39400 MOREZ, France
Tel : 03 84 33 31 29
Noel Polis
Wouldn’t you inscribe on your site the Liège (Belgium) Jewellery School ? We have a normally 4 year program, sometimes 2, and 1 year of specialisation. We teach the art of metal in jewellery including enamelling. We deliver an official diploma and a certificate in economics. CES Leon Mignon – Ecole d’armurerie de Liege
rue Leon Mignon, 2 – B-4000 LIEGE (BELGIUM)
phone : 32 4 223 71 08
fax : 32 4 223 20 29
site : http://www.leonmignon.org
Best regards,
N. Polis, Director

Bases

This depends on the sort of enamel one is using. Some enamels may be used for enamelling copper, silver, gold and guilding metal, and other enamels were specially developed for use on aluminium, steel or glass. Which kind to use for enamelling bronze depends on the alloy of the bronze. Hence, if you order enamel, do by all means specify the surface on which it will be applied.

Technique / Solving Problems

Your Subtitle Goes Here

ABOUT COUNTER-ENAMELLING

Your Subtitle Goes Here

Question

About counter-enamelling ?

Answers:

It is generally best to counter-enamel larger pieces. Alternatively one can choose thicker metal; e.g. when working with 0.8 mm (0.31″) one might change to 1 mm (0.39″).
Enamel applied to the metal should not be thicker than half the thickness of the metal.
If the piece needs to be fired a number of times, or one applies beads to the surface, the counter-enamel may be thicker. Do pay attention to using enamel and counter-enamel with comparable melting properties.
If the enamel is too thick at the edges, stress will build up and the enamel is likely to crack.
If enamel is not completely dry during firing, it will retract from the edges.

DISCOLORATIONS AFTER FIRING

Your Subtitle Goes Here

Question

Discolorations after firing.

Answers:

Discolorations occur particularly when enamel is applied to copper or tombak. They often disappear by refiring after applying another thin coat of enamel.
During the firing process copper oxide always forms at the copper-enamel interface; it dissolves in the enamel and aids in fusing it to the metal.
A surplus of copper oxide often leads to dark stains in red enamels, in other enamels as green stains. One should make sure that the enamel (and the glue) is absolutely dry before firing.
In general copper oxide stains develop if enamel has been applied too thinly, so that the copper oxide cannot be properly absorbed.
Residues of acids: after cleaning with an acid solution (vinegar and salt, Vitrex, Sparex nr. 2, vitriol, sulfuric acid or nitric acid) the metal was not properly washed down with water and not subsequently neutralized (boil 5-10 minutes in 5% soda, then rinse thoroughly).
The enamel was still damp. During firing water (damp enamel or glue) binds to copper and copper oxide is formed. The excess oxide is not dissolved and shows as a stain in the enamel. In general opaque enamels need not be washed prior to use.
Enamel was applied irregularly, and hence too thinly in places. If it was applied so thinly that copper was exposed this gives rise to the formation of black fire scale: remove down to shining copper, clean it and reapply enamel. If enamel was applied too thinly, add a thin coat and fire again: usually the stains disappear. Keep in mind that if enamel was applied by wet packing with a lot of water, the enamel coat is often quite thin.
Copper is somewhat less suited for use with dark transparent enamels. Stains due to oxides and discolorations are best prevented by applying a colourless flux first.

Enamel often chips on because metal and enamel have different coefficients of thermal expansion, giving rise to stresses. The enamel should therefore be suitable for the metal to which it is applied; brass is unsuitable for enamelling, always use red copper, tombak with a low zinc content (tombak for enamelling), bronze, silver or gold. Other metals (steel, aluminum) can also be enamelled with suitable enamels.
Most important causes: enamel applied too thickly, if glue was applied it did not dry completely, counter-enamel was not applied, hammering or applying pressure to the piece when finishing it, the metal was not sufficiently clean prior to enamelling.
When firing with the open torch this may cause large temperature gradients in the enamel piece. This may give rise to cracks in the enamel, or to enamel chipping off.

Remedy: if necessary apply counter-enamel.
Furthermore: sand down to the metal and re-apply enamel, and if these leaves the surface uneven after firing stone it and fire it briefly.

See also: Which metals are suitable for enamelling
and
Enamel chips on curved surfaces after cooling down

ENAMEL PLACED OUTSIDE GETS COVERED WITH GRIMY DEPOSIT

Your Subtitle Goes Here

Question – Pat Johnson

Enamel placed outside gets covered with grimy deposit.

I have used a soft red enamel to cover nine inch copper squares. White cut out letters are stuck to the red enamel with silicone adhesive. These panels are mounted outside in Cornwall. A grimy deposit is now covering the red enamel, making it look blotchy. (Probably the deposit is on the white as well but the effect is only ugly on the red.)

It has been recommended to me that I fire a coat of flux on the red panels to prevent this happening. (Of course I would remove the white letters first.) I don’t think this would help because this environmental deposit seems to adhere to all kinds of enamel. I experienced this when I mounted an enamelled sculpture in the garden. Within a year it was covered with a scum. All the enamels I use are lead-bearing.

Does anyone agree that covering the red panels with flux will not help? Are their any suggestions for protecting the red so that the scum will not form?
Pat Johnson

Answers:

Randy Anheiser
Hi! My name is Randy Anhaiser, and I will see if I can help to answer your question or point you in the correct direction… To begin, enamel is (quite simply) glass which is comprised of silica, sodium carbonate, calcium carbonate, lead oxide (since yours are leaded), and other metallic salts and oxides. In lieu of sodium carbonate and calcium carbonate, boric oxide and alumina. The silica is the main component, with sodium carbonate as a fluxing agent (it reduces the melting point from 1,700°C to 850°C) The lime (calcium carbonate) prevents the glass from being soluable in water. Lead oxide increases the refractive index of the glass (making it sparkle) and metallic salts produce colors and tin oxides are usually the opacifiers. Flux is, quite simply, glass without any metallic salts or oxides, but otherwise is basically the same as the enamel. Based on this, I would not think that the application of a layer of flux would have any effect as it would still get covered with stuff just as your red enamel does. If I may ask a couple of questions, I may be able to advise a solution that will resolve your problem, or at least one that will allow you to combat it.
- Do you stone your enamels to polish them, or do you leave them with the fire polish such as when they come straight out of the kiln? (stoning will produce microscopic cavities that can trap dirt, so the solution would be (stop if prior choice works) water and soft brush, detergents, soaking in bleach, other solvents, or as a last resort, further stoning to remove the contaminated layer.
- Did you fire your enamels to a fully molten vitreous state, or are they “underfired” such as in orange skin or sintered crust. These would produce small to microscopic cavities that would be succeptable to contamination as well, and the solution would be the same as above but without further stoning as an option.
- What does the surface of the enamel look like? Can the stain be scratched away with a finger nail or soft metal such as copper (which will not scratch enamel, because copper is softer than glass). Is there any cracking or crazing of the surface (minute surface cracks could allow water to invade the space between the metal and enamel, which is hopeless!
Just a further hunch. Are you in an area that has calcium deposits such as limestone or marble (does your stain look like a hard water stain)? This would certainly be a strong indication that some sort of carbonate had possibly precipitated on the surface. It is easy enough to remove if the tiles have a fire polish and are not damaged. A dilute solution of hydrochloric acid works wonders in removing this kind of stain (I have hard water, and when I get tired of scrubbing the tub, I sometimes use it. LOL, don’t tell my mom because she would worry, but it does nothing to the enameled tub. I would not use it on grout for a long time because it would remove it, fyi.

I hope this is helpful to you, and if I had more information with respect to the problem, I could probably provide some assistance or guidance. Good luck with your project, and please feel free to ask if you have additional questions.
Warmest regards,
Randy Anhaiser
Allan Heywood
The problem can’t be addressed until the exact nature of the “scum” is known. We must first determine if it is:
- particulate matter of various sorts co-deposited from the atmosphere with rain, dew, fog etc.
- etching of the enamel by this material in aqueous solution
- a living organic deposit such as lichen or algae.
Cheers,
Allan
Lilyan Bachrach
Your message only asked -enamel placed outside…The Texaco signs are enamel..granted they are porcelain, opaque enamel on steel…if you place a plant in an enameled bowl, the inside of the bowl will become crutty.
Lilyan Bachrach
Jean Vormelker
Sounds like smog to me and that will keep coming back unless it is enclosed in a weatherproof box with a clear glass for viewing that can be cleaned regularly. I wouldn’t think that that would be a satisfactory answer. Have you tried glass cleaners? Or ammonia, detergent and water? Maybe the way to go would be to check out what commercial window cleaners use for glass. They have to deal with that kind of smugg all the time on high rises.
Cheers
Jean
Karen L. Cohen
I don’t see why a covering of flux would help so I agree with the enamelist that a covering of flux will not help. I would think that anything outside gets dirty, maybe scummy. When I lived in Brooklyn, NY, we were amazed how dirty the outside of our windows got – you mean we really breath that stuff! I say, just wash it every once in a while!
Ellen Goldman
Although I have only limited recent experience with leadbearing enamels, I doubt whether it makes much of a difference whether one covers it with a flux or not. According to the enamelist use was made of soft enamels. I suspect that the soft enamel has more to do with the problem than the lead, and the top enamel would also need to have a low melting point. Instead of applying a new flux I think that it would be better to try a new plaque with red enamel with a somewhat higher melting point. Preferably a lead-free one, of course; these are also available in the United Kingdom.
Greetings,
Ellen
Lyle H. Morrow
If this situation applied to my work I would first try to determine whether the “scum” in question was organic (bacterial,algae, etc.) or inorganic (smog, acid rain, etc) in nature. If organic, there may be a coating that would prevent further growths from occuring. If inorganic and not removable, it would seem to be reactive to the enamel (highly unlikely, but not impossible. The manufacturer of the enamels would probably be the best source for advice and/or assistance. If organic and the cause can be determined, there may be chemical methods that would inhibit or prevent reformation of the “scum” via cleaning and coating. I hope these thoughts may assist you in some way. Also, contacting commercial enamelers may give you some help, since they also make panels for outside installation applications.
Jean F. Jenkins
I, too, have an enamel that must be out-of-doors, and this is a clean air area. I am having a waterproof box frame built for it, with an acrylic front. Although the enamel itself is as good as any glass, remember what has happened to some of the stained glass in industrial parts of Europe. Even enamel is not impervious to damage!
Jenny Gore
Is there a maintenance program for the panels? Does detergent remove the scum? Or has the surface actually been abraded? Soft red leaded enamel would probably be the most prone of all the colours to deterioration by the elements, and I doubt that covering it with flux at this stage will make it look much better. However I would give one piece a try. A better choice in the first instance would be an unleaded enamel that has a higher firing temperature, and a final coat of unleaded flux over that. This may darken the colour slightly so tests would need to be made.
Best of luck,
Jenny.
Cheryll Leo-Gwin
What I know first hand is this:
In my experiments with acids, acid rain, etc. on both jewelry type enamels and porcelain enamels, is that acid rain and environments will hurt porcelain enamels. Thompson enamels don’t stand up to acids as well as SOME Schauer enamels. Some Schauer enamels do very well but require buffing from time to time to remove mineral salts that build up on the surfaces over time. Even H20 won’t protect it over time. With regard to discoloration of the copper on the edges. It depends on how much of the copper is exposed to the air. It’s the oxygen that causes the discoloration. If the copper edges are submerged in water all of the time, it will not discolor… it’s the oxygen that causes the patination, not the water.
Coral Shaffer
Greetings. I read this question when you first put it out and also read the answers and don’t have anything to add. Red opaque enamels are often very soft and therefore more acid sensitive than some others. I would guess maybe “acid rain” or whatever is in our air these days did actually start eating into the surface. If that is the case, refiring and coating with flux might very well help. Sorry I can’t offer more. I haven’t ever had an outside installation. My experience has been with enamels in the “pickle” – reds often react very quickly making the once shiny surface dull and matt.
A Forton
Are you certain that the grime is specific to enamelled surfaces? I suggest to clean the surface and apply a fungicide solution. You may find that it will cure your problem.
Regards,
A Forton
Mark Fenn
As an enamelist, I find this question interesting, but as a conservator I find I would need a lot more information before venturing a guess beyond agreeing that your correspondant is probably correct, a flux over the red will probably not solve the problem.
But in order to be more specific, I would need to know:
- What is the nature of this “grimy deposit”- is it granular, powdery, knobby, a smooth continuous coating, a slimy layer?
  Answer: a smooth continuous coating but one that looks like it was applied with water, i.e. there are water drop sized areas of white deposit, closely packed next to each other.
  Is it in streaks? What color is it?
  Answer: Dull silvery.
  Does it dissolve in water? Can it be scraped off? If so, does it leave a smooth surface, or is it pitted?
  Answer: See above.
- How is this “grimy deposit” like or unlike the “environmental deposit” and the “scum” mentioned further on? Is the deposit on the white as well?
  Answer: This, alas, I cannot tell as I re-enamelled the letters white and put them on new red panels.
  By the way, the metal underneath is copper. Is it on the silicone?
  Answer: Can’t tell as I no longer have the old silicon, which I scrapped off and threw away.
- Where outdoors are the panels kept? Are they regularly exposed to rain, sunlight, snow, bird droppings, air pollution,
  Answer: Yes to all,
  runoff from a copper roof?
  Answer: Don’t know.
- Is the red enamel “soft“ in the sense of low melting, or is this an unfired material (epoxy, paint, etc.?).
  Answer: Yes.
  Extremely soft vitreous enamel. The softest enamel I have ever used.
  Assuming it is an actual vitreous enamel, what brand is it?
  Answer: The first time round it was Thompson’s Flame Red, lead bearing. The second time Milton Bridge Post Office Red. The two enamels are the same colour and have the same melting point. I have samples of each and tested them, but did not have enamel Flame to use on the replacement panels.
Dear Mr. Fenn,

I have found your response most helpful. In fact, the problem may be solved. As I was writing an answer to you, I suddenly remembered that I had kept two of the original red tiles and immediately I found them and performed some tests.

Before I tell you about the tests, it would be helpful if I described the panels more fully. The National Trust in the United Kingdom maintains a number of historic houses around the country. One of these, built in the early 20th century, is in Cornwall. The style is Arts and Crafts. Originally there was a wrought iron arch over the entrance to the grounds, on which were mounted nine individual panels. the panels were 8″ square each, with a red enamel background and white enamelled cut out letter, about 7″ high, mounted on each. After many decades, during which the house came into the hands of the National Trust, it was decided to replace the enamelled letters and their backgrounds. That was 20 years ago and I made the new red background/white letters panels at that time. I don’t recall if I saw the original pieces. Over the ensuring period, a grey deposit settled down on the red enamel of the new panels.

Now, looking at the 20 years old red panels, you can see where the white letters (now removed by me) were placed. The enamel under the letter is bright and shiny. There are remains of silicone adhesive in these bright areas, enough to show me that I had not applied the adhesive over the entire back of the letter. In other words, the physical presence of the letter masked the enamel and kept it pristine.

All around the letter shape is a nearly opaque, almost opalescent coating (except near the edges, which were probably protected by the mounting devices). My tests involved trying to remove this grey coating firstly by scrubbing with a gritty kitchen cleanser, then by using paper and a dilute nitric acid solution, then paper and malt vinegar, then paper and fairly dilute ammonia solution. Paper and water alone didn’t seem to shift it. In all of the other four texts, the scum departed with a bit of effort, leaving a dull matt enamel surface exposed.

I then tried, in an area where the shiny enamel was next to the grey scum, to use just a plastic scouring pad and water. I scrubbed both the shiny enamel and the scum in the same sweeping motion. The scum departed and left the shiny enamel undamaged but exposed the same dull matt red that I had found revealed under the scum removed by the acids and the ammonia. I then repeated this test using the scratchy kitchen cleaner. This cleaner did damage the shiny red enamel a little bit, but nothing like the matt surface that appeared from under the scum.

It therefore seems to me, as a result of these last two tests in particular, that the scum is actually degrading the enamel surface and that a layer of flux might help preserve it, at least for a period of time. When I put my enamels in my dilute nitric acid solution, the soft colours immediately become matt, but the flux I use stays shiny longer, although it too will become matt if I leave the piece in the acid for, say, half an hour.

I have thought further about the deposit on the red enamel and wonder if it isn’t indeed a coating of lead. It looks metallic. Could acid rain have leached the lead out and then deposited it on the surface of the enamel?
Pat Johnson
Cullen Hackler (Porcelain Enamel Institute)
In reading the “question,” it seems as though there is some external environmental condition that is causing a “scum” to form on all porcelain/enamel (P/E) surfaces. Since the coating is glass, a glass cleaner may remove the stain. On the other hand, red P/E coatings, made with cadmium sulfo-selenide pigments, can weather and are often covered with a clear glass to “prevent” this weathering. There is an ASTM test C-538-83 to test the color retention of red, orange and yellow porcelain enamels. If the red is covered with a clear glass and the scum still forms then I would expect that the scum has nothing to do with the P/E and would form on any surface in the same environment.
Josy Trageser
Although I live in the US, it is in an area, the Ohio River Valley which is known for it’s pollution. I design enamel garden sculptures and can no longer tell my customers that enamels are impervious to the elements as I did fifteen years ago. After two years outside, the sculptures become etched by the acid in the air. Think about the dirt that collects on your windows and your car.
If you think that the problem comes from “without” the work (that is in the atmosphere) you might want to consider a good coat of car wax twice a year.
Pat Johnson

Today I did a series of tests of various fluxes to put over the Post Office Red. I tried a soft flux, (Latham 232), a hard flux (Soyer 2) and a lead free flux (Thompsons LF300). All three covered the red well, all in the same firing conditions – 910 degrees C and 1 min. All test tiles were 1″ x 2″.

I am going to propose to the client to mount these tests, plus one unprotected sample of PO Red, outside for a number of months and see which one does the best. Meanwhile I will suggest to them that they cover their PO Red tiles with a clear varnish. That should keep the acid rain away until the test tiles have had time to react to the atmosphere.

I can’t tell how much I appreciate everyone’s help.
Pat Johnson

ENAMEL RETRACTS FROM THE EDGE

Your Subtitle Goes Here

Question

Enamel retracts from the edge ?

Answers:

Fat and other dirt was not completely removed from he edge .
Enamel was applied too thickly at the edge.
The enamel was not completely dry. In this case, when fired enamel is pushed away by the water which starts to boil.
Overfiring.
Burrs were not removed from the metal; some water may still be present between burrs during firing.
The enamel contains too many fine particles.

Remedy: if enamel is too finely ground, apply thinner coats. Remove burrs with a fine file.
For the rest: clean the edge thoroughly with a fine file or other polishing material and apply enamel again.

ENAMELING ON RED GOLD

Your Subtitle Goes Here

Question – Irene Schildkamp

Is it possible to enamel on red gold ?
The webmaster posted this question to various people accompanied by the following tentative points:

I have no experience in this field whatsoever. My guess is that red gold is gold with a greater copper addition than in yellow gold. If I am right, I assume that what Woodrow Carpenter published on ‘Metals suitable for enameling’ in Glass on Metal vol. 5, no. 6, Dec. 1986, applies:

the color of the alloy will affect the color of transparent enamel;
one has to select an enamel that is appropriate to the solidus point of the alloy;
the more copper in the alloy the more copper oxidation may take place;
the more copper the thinner the thickness of coating should preferably be (to prevent cracking).

Am I right ?

Answers:

Woodrow Carpenter
I am not an expert when it comes to enameling red gold. First, I understand enameling red gold is the most difficult. With 14kt, and in particular 18kt red gold alloys internal strains occur on cooling from annealing temperatures. This makes the metals hard and can also distort the work piece, and in extreme cases cracking can occur. This can be reduced some by quenching from above 770 °F. Of course, once the first coat of enamel has been applied the quenching is not an option.
I would answer your questions 1, 2, and 3 with a yes. As to question 4, I doubt the color would be improved very much by changing the thickness.

Depletion gilding, and burnishing well before enameling should take care of the color problem. It probably would do little to remedy the internal strains since depletion gilding is a surface treatment.

Lilyan Bachrach’s “Enameling with Professionals”, page 27-31 is the source of my information about the internal strains.
Phil Barnes
I have enamelled red gold during the course of my work in both 9 & 18 ct forms. 9ct gold with 15 parts of copper has exactly the same properties of copper, and you take the same measures you would as if working on that material. It will react the same with your transparent colours, in that they will all depend to be darker and more muddy in appearance, it also scales/oxidises the same, and has the same soft quality. 18ct is different, the gold content is that much more, and does’nt have as much reaction to your colours, they may alter, but only slightly, i.e. yellows. pale greens, etc. will look slightly darker than on 18ct yellow. Also you would prepare the red gold as you would yellow.
But I have had no trouble with actually enamelling red golds, I hope this is of help.
Erika Speel
Your information passed on to the enameller intending to use red gold for enamelling is of course correct, and the metal can be used. As your reply implies, much depends on the exact proportions of the alloy, the enamelling process used for this and the properties of the enamels. As the question has been put to you, I presume the enameller who asked has had some problems, or would prefer to use less costly bases while still having a base with some gold. According to Millenet the so called red gold is an alloy of copper with gold of 9 to 10 carats. This is not usually an alloy therefore that is going to give high translucency for enamelling. De Koningh, in his book – ‘The Preparation of Precious and other Metal Work for Enamelling’, of 1927, does not rule out the use of red gold, but says much the same about its use, on his pp. 20-21: “The relative proportion of silver and copper employed in alloying gold to any quality, is a point of utmost importance when the gold is to be used for enamelling, as variations, however slight, in the relative amounts of silver and copper have a very marked effect on the colour and brilliancy of the enamels, more particularly of the paler shades …
“… the oxidation of the surface of the metal under enamel is bound to take place . to a varying degree; this oxidation being the more marked as the amount of copper in the alloy is increased…”. As always, there is no other sure way than to make test pieces to see what results to expect. I assume opaques will do better than most of the pale translucents over such a metal. I would certainly be very interested to hear the outcome of the experiments with this metal.
Lilyan Bachrach
In my book, Enameling with Professionals, Stewart Grice of Hoover and Strong, Richmond, VA says re red golds: Problems can occur when enameling high karat red gold alloys. With 10kt red alloys only the oxide issue requires consideration, while for 14kt, and in particular 18kt red gold alloys, things can be a little different. Internal strains occur on cooling from annealing temperatures because of atomic movement. These factors make the metals hard and can also distort the work piece, and in extreme cases cracking can occur. Quenching from above 770°F will reduce these possibilities, but not once the first coat of enamel has been applied. 18kt red alloys are probably the most difficult to enamel successfully.
As a general comment he says that as a purist he would advise 1% or less of zinc, though others, Ed Friedman who has also written his method in the book included, say 2% or less of zinc in the alloy.

Re the oxide: When considering the alloys of gold, oxidation of base metal additions in the alloys (copper, zinc, nickel, cadmium, tin and iridium) makes life somewhat harder. The piece must be heated to bring the base metals to the surface and to oxidize them. Then follow several warm picklings, acid baths usually about 75 ºF. The first pickle, usually sulfuric, removes the oxides of base metals; i.e., they revert from oxides to base metals. The second pickle, nitric, removes the base metals themselves, but also silver, which is not a base metal. These metals migrate to the surface, but they can only travel a certain distance, and oxidation will only occur to a certain depth below the surface. Therefore, the process must be repeated several times. After the last nitric solution pickle, a fine gold layer is on the surface. Not all the base metals have been removed; the majority remain below the surface. His article is 5 pages … and I just skimmed through for where he talks of red gold.

Hope this is of some assistance …. if there is a further question, you might contact him for information.
Karen L. Cohen
Lilyan Bachrach’s book, Enameling with Professionals, has a chapter on Karat Gold Alloys by Stuart Grice from Hoover & Strong Inc. The chapter says that a lot of gold alloys have Zinc which is bad for enameling. You might be able to enamel if the Zinc is about 1% only. Also, it says that problems can occur on high karat red gold alloys – especially 18K red alloys. All alloys have to be depletion gilded (bring the fine metal to the surface by annealing, quenching and pickling a few times). To learn more about this, I recommend that you contact Lilyan (e-mail) or Stuart. Hoover and Strong is in the US at 800-759-9997.
Diane Merrill
Of course it is possible to enamel on red gold. Museums are full of ancient and very fine examples, so it even endures.
One needs to know whenever possible (always) what the alloy is. Some components go to a gas and those wreak havoc on the enameling process. Gold, silver, copper are all great to enamel upon. Gold is the easiest of all metals to enamel on. Also when you combine the variable of a silver cloison onto the base you can get interesting (!) surprises. On copper, silver cloisonne wire wants to amalgamate with the base copper to form sterling. The result is the dreaded “burn out”: the melting points of both metals is drastically reduced in this case …. and burn out occurrs slightly above 1450 ºF.

I suggest you treat the red gold as if it were copper (since it is most likely to be an alloy including copper). I predict that no trouble will come of this method. I would still want to know what the alloy content is – most metal manufacturers are readily available to give you these pieces of information if you actually ask. The nastiest alloy in the world to an enamelist is zinc. Never enamel on zinc – that#8217;s the one that forms a gas during firing which repels the enamel. It#8217;s also seriously toxic. That’s why I never enamel on brass.
So yes, you are mostly right on all of the above:
- The color will affect the color of the transparents placed on top (in this case it will behave just like copper which is another red metal).
- The melting point of the base metal needs to be considered before enameling.
- Oxidation will certainly take place (pickle the material to be enameled five or so times to bring the fine gold/silver to the surface. This will reduce oxidation during firing the enamel to nil. I’ve been doing this for years and it works a treat).
So: yes, you can enamel on red gold. It should be terrific, and look just like copper.

Just watch your temperature.
Averill Shepps
I have not used “red” gold for enameling, so that I can’t give you more information than what you have listed. I have found Woodrow Carpenter’s information on metals for enameling to be very good and have used 22K gold to avoid problems with copper in the metal.
Allan Heywood
The short answer is “yes” – how well it works depends on a number of variables including what other alloying agents have been added to the gold apart from just the copper and silver. As to further advice: without knowing exactly what they intend to do, no – but if you can find out what the project is I may be able to help. Here is an 18k red (Rose) gold ring I’ve enamelled; the enamels were the Thompson LF 2880 trans red and the Schauer T174 and T 19a.
Andrew Roberts
Enamelling on red gold is possible, although I would tend not to use this as a medium for enamel mainly because the colours can take on a dull like appearance. The article should be prepared much the same as other golds: anneal and pickle several times, or if you are using a transparent colour such as red I would brightcut the ground, even so the end results will not be startling.
My preference would be pale 9ct, more attractive results could be achieved, but beware of its low melting point.
Jenny Gore
Sadly I’m not an expert in enamelling on gold except on gold foil. I use red and other colours of gold leaf successfully on the surface of enamel but rarely cover them. As with all things experience is the best teacher. Perhaps the best answer for this person is that almost anything is possible, make a test piece! This is the way to discover the true excitement of enamelling! I have hundreds of test pieces, with notes on procedures carefully kept in small books, an invaluable resource.
I’m sure that the above 4 points are correct. I would certainly recommend keeping the enamel thin and I would begin with the enamel I want to use and hope it works, then take it from there.
Dorothy Cockrell
I’ve used only yellow gold (on the rare occasions when someone has commissioned it), but see no reason why copper should pose a problem. As long as it 18 carat or above, the only difficulty should be getting the desired colours.
I made a brooch in yellow gold, the client wanted an emerald in the middle and matching enamel. Eventually I found that a transparent turquoise gave a good green, but it did mean a lot of experimenting. Fortunately that could be done on gold foil, but I don’t know if red gold foil exists.

This may be one of the situations where ignorance of the chemistry involved is actually an advantage. I’d be inclined to get a piece of gold and try it – it can always be cleaned off and used for something else.
June Jasen
What kind of gold? For example are we trying over leaf? In which case it might be absorbed into the enamel or the glass itself! Or foil which is thicker. Might work. Or are we taking a base metal of gold? This case this answer would be why NOT!
It should work… just as it should work on a piece of silver, but the results of a translucent should be tested before ……
If you are using an opaque color then the answer is: why are you or why is one covering an expensive piece of metal with an opaque.

FIRING CHANGES THE SHAPE OF METAL (WARPING)

Your Subtitle Goes Here

Question

During firing the metal has changed shape ?

Answers:

The metal has been hammered into shape, bent, sanded locally with great force or shaped in any other way without being annealed prior to firing, to alleviate stress in the metal.
No counter-enamel has been applied.
Long firing at too low a temperature. In general it is better to fire briefly at a high temperature than fire longer periods (> 4 min.) at low temperature.
Enamel and counter-enamel are applied with quite different coefficients of thermal expansion, or at quite different thickness, giving rise to stress between metal and enamel and warping of the piece.
Grossly uneven temperature in the kiln.
The piece was insufficiently supported in the kiln, so that large plaques sag. This can be remedied by flattening them down immediately after removing them from the kiln; prevent the plaque from giving way by providing enough support over the entire surface area during firing.
When firing with the open torch large temperature gradients may arise in the enamel piece. This may give rise to cracks in the enamel, or to enamel chipping off.

HAIRLINE CRACKS IN ENAMEL

Your Subtitle Goes Here

Question

Hairline cracks in enamel.

Answers:

Cracks are due to differences in the coefficients of expansion of metal and enamel. During firing and cooling down this gives rise to stresses which are usually absorbed by counter-enamel. Hairline cracks occur most often with transparent enamel.
Hairlines are often due to uneven thickness of the enamel, applying it in too thick a coat, cooling the piece too rapidly, or not annealing the metal when it has been hand formed. Stress between metal and enamel may also arise from pressing too hard locally when stoning a piece after firing.
The enamel is unsuitable for the metal to which it was applied because the coefficients of expansion differ too much.
The enamel has been grossly overheated.
When firing with the open torch large temperature gradients may arise in the enamel piece. This may give rise to cracks in the enamel, or to enamel chipping off.

Philip Quanjer
I think I get the general picture, and I shall ask advice from some silvermiths/enamellist. However, could please clairfy the following. Have you already soldered the 3-wire bracelet, and if so, with a hard solder? Did you have in mind to enamel the rhombus and then solder it to the bracelet, or were you planning to do all the soldering first and the enamelling subsequently?
Please clarify these points, and I will forward your question.

Shubhra Singh
Yes, the piece has been soldered using hard solder. I’ve never tried soldering an already enamelled piece…so far I’ve been enamelling small silver pendants using a paste of brick dust (that’s what they call it in India, I don’t know the technical term, sorry!) to protect the soldered loops and bails. This is the first big item I’m trying to enamel so I’m jittery. If enamelling doesn’t seem possible I’ll get the recess oxidized.

Answers:

Allan Heywood
The same technique should work for the larger piece – provide as much protection for the wires and anything that isn’t to be enamelled from the direct flame as possible by using the wet brickdust and little bits of cut up tin can as shields, so that only the underside of the rhomus receives direct flame – start with a cooler bushy flame and if that doesn’t give enough heat gradually increase the amount of air until the bit is hot enough.
Don’t have the tin can bits in contact with the silver though – if the metals get hot enough the tin might alloy with the silver (unlikely but possible).
Allan
Irene Schildkamp
Difficult problem; due to the clay you must add more heat, without it the piece will fall apart. I only do such jobs in the kiln. Would make a thin layer of clay upon which the bracelet rested. However, in a kiln one can control the temperature. I think it is difficult with the torch….
Irene
Walther Carpaij
As regards enamelling soldered object: I have done that before, but never with a torch. If the seams have been soldered with 800 °C (1472 °F) solder, the job can be done. Covering the soldered points with clay or plaster, cool paste, is not so effective. At any rate one must be very careful not to contaminate the enamel, as this will affect the colour.
Why not use a kiln, when you can control the temperature? Because silver is such a good heat conductor, using a torch to fire the enamel will apply the same heat to the joints.
Walther
Phil Barnes
I think the answer to this is where to begin ???
I can envisage the bracelet, and I can see the concern in raising the temperature close to the hard solder running point, during enamelling. when firing with a torch the problem is one of iregular heat, also a firceness of flame.
Suggestions….before enamelling the actual piece, try out the way in which you will fire, i.e what sort of trivet or mesh would be better, how can I give as much support to the piece as possible, in what direction will the flame be applied, always bring the flame on from behind the enamel, never directly onto the surface, rig up the stand on which you are going to fire the piece, and try and imagine what will heat first, what will be most likely to be effected etc. by placing small pieces of firebrick over the delicate wire work for instance, would absorb some of the heat and help even up the firing, solder joints can be protected. Rouge powder mixed with water and painted on is probably what he means when he says brick dust. There are such things as cool heat, that will protect stones even when soldering right next to them, but personally, I would suggest looking carfully at the way in which you are going to fire….. that is probably going to be the difference between success and failure, under fire slightly on the first coat, increasing intensity as you go. He says he uses butane…. but what sort of torch? compressor? mouth blown, foot bellows.. who knows in India what is available.
Start with a soft flame, gently increasing the heat, and keep moving the flame in a circular motion to heat on an even level…… take it easy, slowly, and be brave !! keep your eyes not only on your enamel, but also keep a close eye on all your solder joints…. even when you take away the flame.. the piece is still building heat, so keep this in mind, and look to take the flame away sooner than later.
I take it that the piece was made by the same person…… so he has gone through several solderings, the enamel will always fire before the solder, so as long as he is carefull and doesn’t OVERFIRE then all should be well…. Best of luck,
Regards,
Phil
Karen L. Cohen
I might try this in a kiln at low temperatures (1350-1400 °F), but I’d be wary about using a torch. But to try it, my inclination is to detach the rhombus from the bracelet – enamel it – and then solder it to the bracelet using a low temp solder. To enamel, though, I’d first depletion guild it so that fire scale doesn’t interfere. Linda Darty teaching champlevé on sterling where she solders a pierced piece of metal to a back plate with hard solder, depletion guilds it, enamels it, then solders the finding on the back. So this could be doable, too.
I’m curious what others have to say.
Lilyan Bachrach
re enamelling on sterling: My book, Enameling with Professionals, should be helpful for torch firing. Two of the texts explain how those enamelists enamel with a torch.
Basically to enamel on sterling – you need to bring the fine silver to the surface. I’m not certain if that is too high for keeping hard solder intact. I usually use IT solder and enamel either on fine silver or copper. For jewelry piece that is to be set or attached, I use the thin 28 ga.
Lilyan Bachrach
Edmund Massow
How shall one help here? Every advice can be wrong.
Soldering correctly with hard- or enamel-solder, an ocher or other soldering-protection isn’t required. Perhaps the anxious lady should make some samples at first before she works on a labor-intensive workpiece. Or she should make a silversmiths/enamel course too !! But if the lady is courageous, she shall make the workpiece like she has made it till now: fire carefully, or find an expert in his workshop. One really cannot advise her increase.
Friendly regards,
Edmund
Irakli Megrelishvili
Hello dear friend!
I have closely read your letter and I think that I can help you. Very much frequently we jewelers – enamellers collide (face) with a problem as to save from high temperature of a place soldering. The main condition in such punctilious a question it, calculate all technical operations up to that while we shall start performance our work.
- In the first if you be going to enamel an openwork complex (difficult) thing. Mine to you advice (council); use only pure (clean) silver of 99.9 % of test.
- In the second, you should solder a product high-temperature solder.
- In third, (after end jeweler operations) use the furnace, (for roasting enamels).
Composition of high fusible solder for silver (in a percentage parity (ratio).
- Pure (clean) silver 80%
- Copper 8%
- Zinc 8%
- Tin 3.5%
- Aluminium 0.5%
It will be very interesting to me to receive the answer from you, after that when you perform your work!
Yours faithfully jeweler – enameller
Irakli Sergio’s Megrelishvili
Christine van der Ree
I think it is possible to enamel your piece but it depends very much on the construction you made for the bracelet. Does the centrepiece rest on the wires or are the wires soldered onto the rhombus shaped piece? And if so, did you for example drill holes and soldered the wires into those holes? The stronger the construction the less fear you need to have while enamelling your piece.
It is also very important that you make a good trivet for example out of steel wire mesh, to support the whole thing. It should be steady and you have to be able to get your torch underneath. Although you will heat the centrepiece the most, the whole object will heat up because of the good conducting properties of silver. Beware that wires will expand as well because of the heat. So don’t tie them up, this will only cause stress. Since you have been torch-enamelling before you probably know how to do it. Keep the flame under the piece (don’t let the flames touch your enamel).
Good luck with it!
Kind regards,
Christine van der Ree
Victoria van den Bergh
Very interesting! But also difficult to visualise only from the description. The part that needs enamelling has been cast, I guess, and is hence solid. If so, it needs a lot of heat before the enamel starts flowing whereas the bracelet is vulnerable to the flame. My recommendation: suppport the frame very well with netting or other trivet(s), you must really ‘build’ some support and then cover it with ‘brick clay’. Give it time to dry and then check whether it is supported efficiently, add some more wet clay if need be. You subsequently have the advantage of a torch: you can aim right at the center of the part to be enamelled. Please give a report of how you fared!
Another recommendation: I would enamel the central part separately!!!! And subsequently apply a technique of joining, such as the use of screws or nailing.
Nancy Levine
I would think using a kiln in this case might be better than the torch since the temperature can be more controlled. If this is not possible (which is implied), then the worker needs to build a rough copy of the piece and solder it together with hard solder. A first coating of enamels should then be applied to see how the hard solder, which should allow leeway for the piece to be fired and the solder to remain intact, reacts. If all goes well with this, there are additional considerations to be addressed. Sterling silver should be covered with enamels which have a melting point less than that of hard solder (1450 °F) and which also have a coefficient of thermal expansion that fall within the limits of 280-450 as indicated in Thompson Enamel’s catalogue #867, otherwise there is danger of cracking as the expansions will not overlap sufficiently. This same catalogue lists the expansion ratios for all enamels in the Thompson line at that point as well as fusion flow at 1450 °F, and dilatometric softening point. It is a wonderful treasure for those of us who have old enamels left. A full discussion of thermal expansions can be found in Glass on Metal, Vol.2, #3. Additionally, the fewer the firings the better as the silver will tend to darken with each firing to the point where it is unsightly and the solder points may weaken further.
Good luck!
Nancy Levine
Diane Merrill
Don’t do your project this way. You can expect much contamination & uncontrolled effects and an unrefined product which will not be durable. Bracelets get the most wear and tear of any item of jewelry — if anything they should be REALLY well made so they can survive this use. Counter enamel enables the enamel to resist flaking off. Not using it reduces the reliability of your workmanship lasting. Hard solder (melting point of 1400°F) will release at the temperatures of medium fusing glass (1450°F). Not a well proposed method here. Try another tactic. Yellow ochre will retard the melting of a solder joint …. but it reacts with enamels and makes for a dirty color and contamination.
Shubhra Singh
Well, I’ve done some experimenting …. I made a cruder form of the bracelet using a 2 mm diameter wire bent to a U-shape at two points (forming the ends of the bracelet) with the ends of the wire meeting at the center where I soldered a similar 2 mm thick rhombus shaped piece. I placed it on one corner of a flat wire mesh with the central portion resting on the mesh and the ends dangling freely. I first tried torch enamelling it after protecting the soldered portion with a paste of brick dust, but the enamel took an eternity to fuse, though eventually it did. I removed some part of the enamel and tried re-enamelling the piece with the soldered part exposed to the flame – it took a relatively shorter time and the wire and the soldered portion still remained unscathed.

TRANSPARENT ENAMEL TURNS DULL

Your Subtitle Goes Here

Question

Transparent enamel turns dull ?

Answers:

Enamel was not dry.
Enamel was too finely ground.
Tap water, rich in calcium, was used to wash the enamel, rather than distilled water.
Glue used that was too acid or too viscous.
The coat of transparent enamel was too thick.
The kiln was insufficiently hot. In general for greatest transparency, transparent enamels need to be fired at a higher temperature for a shorter time than opaque enamels.
The enamel was exposed to an acid; acids are etchants, and most (not all) enamels are not acid resistant.
The glue has deteriorated, or was applied too thickly.
Enamel was not washed (sufficiently), or was washed with tap water rather than distilled water.

Remedy: remove the dull enamel, apply thoroughly washed enamel (use distilled water because it does not contain calcium, chloride or minerals) and fire again; alternatively cover the area with opaque enamel. The greatest transparency of transparent enamels is obtained by washing it with distilled water until the supernatant is clear. Milky supernatant is due to very fine enamel, which causes the transparent enamel to get clouded.

Enamels

Your Subtitle Goes Here

COUNTER-ENAMEL

Your Subtitle Goes Here

Question

Does one always have to apply counter-enamel to a piece of work ?

Answer:

This depends on the thickness and the area of the metal, and the thickness of the enamel at the front.
A thin layer of enamel gives rise to less tension, so that counter-enamel may not be that necesssary; however, if it makes no difference to the appearance of the work it is always safest to apply counter-enamel.

DIFFERENT ENAMELS IN ONE PIECE OF WORK

Your Subtitle Goes Here

Question

Is it possible to use enamels from different manufacturers together in one piece of work ?

Answer:

Occasionally it is, but usually it is not. Transparant enamels in particular are responsible for surprises, push each other away so to speak, giving rise to irregular surface. This may be quite interesting for some applications, but if you want to be sure of the end result you should do a number of trials first.

LEAD FREE AND LEAD BEARING ENAMELS

Your Subtitle Goes Here

Question
Can lead free and lead bearing enamels be used together in one piece of work ?

Answer:

Yes, this occasionally works out well.
- General Rule:
  If the coefficients of thermal expansion are not too different, lead containing enamels can be applied on top of lead free ones. According to me the other way around does not work. I experimented a lot with this in the past, but every time the lead containing enamels were applied under the lead free ones, things went wrong.
- You might apply the remainder of a supply of lead containing enamel as counter-enamel.
- Finally one might use both enamels side by side, separating them by cloisons or by using stencils.

In cases 2 and 3, keep the General Rule in mind.
If you do not know the coefficients of thermal expansion I can only recommend:
MAKE A SAMPLE before you start on the real work.

SHOULD I ALWAYS APPLY FLUX FIRST

Your Subtitle Goes Here

Question

Should I always apply flux first ?

Answer:

No, you should not. Flux is a colourless, transparent enamel. There is not much point in applying this underneath an opaque enamel. Transparant colours often become lighter when applied on top of a flux, but this is not invariably the case. If you want to establish whether the colour of a transparent enamel benefits from prior application of a flux, carry out a trial first.

Geen antwoord gevonden? Stel een nieuwe vraag!

Vraag & Antwoord

Nederlands

Engels

Contact

Ondergronden

Your Subtitle Goes Here

MET WELKE SOORTEN EMAILPOEDERS BEHAAL JE DE BESTE RESULTATEN OP ZILVER

Your Subtitle Goes Here

PORCELEIN

Your Subtitle Goes Here

SCHOONMAKEN VAN KOPER

Your Subtitle Goes Here

SCHOONMAKEN VAN ZILVER

Your Subtitle Goes Here

WELKE ONDERGRONDEN ZIJN GESCHIKT OM TE EMAILLEREN

Your Subtitle Goes Here

Emaillepoeders

Your Subtitle Goes Here

COMBINATIE LOODHOUDENDE EN LOODVRIJE EMAILLE

Your Subtitle Goes Here

DIVERSE EMAILLE MERKEN DOOR ELKAAR

Your Subtitle Goes Here

EMAILLES BEWAREN

Your Subtitle Goes Here

OPAKE EMAILLESOORTEN VERKLEUREN TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

OPAKE EMAILLESOORTEN WORDEN TRANSPARANT TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

RODE EMAILLES

Your Subtitle Goes Here

TRANSPARANT EMAILLE WORDT DOF

Your Subtitle Goes Here

Techniek / Oplossen van problemen

Your Subtitle Goes Here

WIT EMAILLE VERKLEURT GROEN OP KOPER

Your Subtitle Goes Here

ACHTERKANT WERKSTUK

Your Subtitle Goes Here

AFSPRINGEN EMAILLE

Your Subtitle Goes Here

AFSPRINGEN VAN EMAILLE NA AFKOELEN

Your Subtitle Goes Here

GESPIKKELD EMAILLE NA SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

GLANS HERSTELLEN

Your Subtitle Goes Here

HAARSCHEURTJES

Your Subtitle Goes Here

PRIVÉ: KLEINE SIERADEN MET DE OPEN VLAM

Your Subtitle Goes Here

KOPER VLAK HOUDEN

Your Subtitle Goes Here

OXYDATIEVLEKKEN

Your Subtitle Goes Here

TEGENEMAILLEREN

Your Subtitle Goes Here

PROBLEMEN MET TRANSPARANTE ROOD- EN BRUINTINTEN

Your Subtitle Goes Here

WEGTREKKEN EMAILLE TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

VORMVERANDERDERING TIJDENS HET SMELTEN

Your Subtitle Goes Here

Gereedschap

Your Subtitle Goes Here

EMAILLE VERWIJDEREN UIT DE OVEN

Your Subtitle Goes Here

KERAMISCHE OVEN

Your Subtitle Goes Here

WELKE EISEN TE STELLEN AAN EMAILLEEROVEN

Your Subtitle Goes Here

TREEFJES

Your Subtitle Goes Here

ZEEFJES

Your Subtitle Goes Here

Diversen

Your Subtitle Goes Here

AFWERKEN EN PRESENTATIE EMAILLE OBJECTEN

Your Subtitle Goes Here

GESATINEERD EMAILOPPERVLAK ART NOUVEAU EMAILLES

Your Subtitle Goes Here

VERENIGING VAN NEDERLANDSE EMAILLEURS