Velen zullen ervan gehoord hebben: een klei dat na bewerking metaal wordt. Of metaal dat eerst klei is. Dat zet vraagtekens, want wat is dat nu precies?
PMC Metaalklei bestaat uit minuscuul kleine deeltjes metaal, een organisch bindmiddel en water. Hierdoor ontstaat een moduleerbare massa. Het is kneedbaar, dus vergelijkbaar met klei. Na verdamping van het water (drogen) en het ontbranden van het organisch bindmiddel fuseren de metaaldeeltjes tot vast metaal.
De eerste metaalklei typen waren zilverklei. Twee japanse merken brachten dit op de markt, ongeveer gelijktijdig: Mitsubishi bracht PMC (precious metal clay) uit en Aïdia bracht Art Clay uit. Beiden ontwikkelden allerlei variaties in vorm (pasta, syringe, papier) , variaties in gebruiksgemak of sterkte. Dit was rond 1990.
Pas rond 2008 kwamen ook onedel metaalklei soorten erbij zoals brons en koper. Bill Struve van Metal Adventures ontwikkelde een methode om deze metaalsoorten te laten fuseren zonder het probleem van oxidatie.
Nu zijn er vele merken bronsklei, koperklei en zelfs staalklei. Elk merk heeft zijn eigen brandprocedure en krimppercentages. De ontwikkelingen gaan snel, en er komen steeds betere, sterkere, makkelijker te branden en kleuren metaalklei bij.
Persoonlijk werk ik al sinds 2002 met metaalklei. Het is geen vervanging voor mijn goudsmidswerk, maar een prachtige aanvulling van technieken. Wat ik moeilijk of niet met plaat en draad kan doen, kan vaak wel met metaalklei. Of andersom, ik kies geen metaalklei voor een strak, supergladde ring met diamant.
Door beheersing, kennis en veel oefenen kan het beste uit de traditionele manier van sieraden maken en het werken met zilverklei gehaald worden door het te combineren.
Op zilver kan prachtig geëmailleerd worden. Een aantal kleuren reageren op een zilveren ondergrond, dit geldt ook voor het werk wat gemaakt is met zilverklei. Paars kan legergroen worden en oranje wordt bruin. Maar er zijn geen soldeernaden: het geheel is fijnzilver.
Op een werkstuk wat gemaakt is van koperklei zou een meer experimentele manier van emailleren gebruikt kunnen worden. Door combinaties van fluxen en witte emailles te branden op lage en daarna op hoge temperaturen kunnen spectaculaire kleuren tevoorschijn komen. Deze witte en transparante emailles reageren vaak iets heftiger op koperklei werkstuk dan op een werkstuk wat van koperplaat gemaakt is. In 2010 heb ik in the USA op de PMC Conferentie een presentatie gegeven over deze techniek.
Net als met elke techniek die nieuw is: veel oefenen, veel geduld, veel proefjes en veel lezen. Gelukkig is er op het internet ontzettend veel informatie te verkrijgen over metaalklei en over emailleren.
Yolanda Nieuwboer, maart 2014
